Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

Laian eta garo ebakitzen ibilia

Behin edo behin ibilia da laian. Bat falta zela eta erdian ipintzen zuten. Errazagoa da erdikoaren lana. Garo ebakitzen ere jarduna da aitaitarekin.

-Eta lehen-lehen'e laixetan ere bai.

-Ibilita zaoz?

-Laixetan, bai. Ibilitta nao neu ere behin. Falta zala baten bat, eta ni erdixan. Erdikua errezaua izaten zan. Erdixan ibilitta nao.

-Laixetan, e... Ez dot neuk inor sekula ikusi lan hori eitten.

-Laixetan, bai, gurian laixetan itten zan. Hiru lagun, hiru lagunek.

-Hori lan gogorra izango zan.

-Bueno. Ni erdixan; aldamenekuak itten zaben eta ni erdixan errezao.

-Zu umia izango ziņan ondiok.

-Bai. Umia edo, gaztia artian. Hori behin edo behin, gitxittan, e.

-Eta gero goldia etorri zanian...

-Gero goldatu, goldatu.

Josefina Ulazia Etxeberria (1930)

Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.

Toponimia


Toponimoak

Altzola [baserriak / Altzola]

Arostegitxiki [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Bentaetxe (Benta) [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Errosario kalea [Kaleak eta plazak]

Intxusadierreka [Errekak]

Kurutzekoa [baserriak / Azkue (San Roke)]

Mugertza [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Sagarraga [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Upaegitxiki (Upaitxiki) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Zizilion [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


IV. Etxepe Saria — 1990

Txitxilibakio — 1988-12

Urruzuno — 1999

Mugetan (Hasier Etxeberria) — 1989

Eskuorria

Txalupa - Elgoibarko Ikastolako aldizkaria — 1979

Lekukotza

elgoibar — Miren _Vallejo Arriaga Elgoibar (1923-2020)
Antzerkia egiten zuten batzokian

—Batzokixan ze zeukatzuen, dotriņia eta?

—Teatruak-eta eitten genduzen gero batzokixan. Bai.

—Kontxo. Umetan hori?

—Umetan, bastante ume. Nik beratzi urte neukazen, Eibarrera joan nitzan batzokira eszenarixo batera irakurtzera. "Eulia eta Txindurria". Ez naiz aiztutzen nik irakurri naban zer harekin Eibarren. Beratzi urte edo hola eukiko nittuan. "Eulia eta Txindurria" zan liburua, hauraxe irakurri naban eszenarixuan.

—Osea ke irakurtzen bakarrik.

—Irakurri bakarrik.

—Baiņa gero antzerkixak...

—Antzerkixak bai hementxe eitten genduzen, tablau bat ipini batzokixan eta... [...]

Elgoibartarren esanetan


Joxe Odria eta lagun batzuk, Arraian (Burgos)
ehizean ibili ondoren. 1949 urtea.

Arrantzan ere ibilli izan naiz ni. Aittarekin juaten nitzan errekara barbuak hartzera. Hartu eta gero etxeko fregaderan garbitzen genduzen. Oso goxuak izaten ziran Deba ibaixan hartzen genduzen arraiņak.

Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea

Ni arrantzan ez nitzan ibiltzen, baiņa nere aittak adibidez ez zakixan igerixan, baiņa eskailluak hartzen ibiltzen zan Deba ibaixan. Eskailluak hartzen afizionaua zan nere aitta. Eskirolakin hartzen zittuan. Makilla luze bat zan, eta haren puntan telazko sare bat jartzen zaben, koladoria bezalako bat. Eta batzuetan aittakin jun izan nitzan, baiņa bestela nik ez nakan afiziorik arrantzarako, ez arrantzarako, ez ehizerako.

Markos Arregi Iriondo

Mendira askotan juaten giņan, Mendaroko kobazuluetara eta hola juaten giņan kuadrillan. Jeneralian jaiegunetan juaten giņan, batiz bat, uda partian. Eguna pasatzera juaten nitzan lagunekin, pasiaran.

Teodosia Iriondo Garate

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


BAIŅA: 1. Juntagailua. Etxakat dirurik, baiņa juango nok nora-nora oporretan; 2. Kontzesioa adierazteko menderagailua, aditzaren ondoren joan ohi dena (ARREN, NAHIZ ETA eta horrelakoen baliokidea): Eta kinto mordua dittuk e(g)on giņanak, oin bajauta gauaz baiņa.

ERABAGI: DU aditza. Decidir.

HAUTSAK KENDU (IŅORI): Astindu.

KURIOSO: Adb. Poliki, astiro; ondo, politto. Kurioso egitten jok lana nere koiņatuak.

PASADIA EMAN: DIO aditza. Egurra eman. Zentzu figuratuan ere bai; adibidez, kiroletan. Pasadia eman jaek pelotan!

TXURRUT, txurruta: Edanaren onomatopeia. Baita txurrust ere. Zaukazen apurrak txurrustian gastatzen jaittuan, eta akabo.

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Ardi galdua bezela ibilli: Beti bakarrik, lagun-koadrilarik gabe, dabilenari esaten zaio. Ikus Uztarri bakarreko laguna izan.

Deittu'idak txakurra, baiņa ema'idak ogixa: Alegia, berdin zait zer gauza gaizto esaten duzun nigatik (zerbait txarra egin dut-eta), baina nirearekin irten naiz ni.

Gozua egon: Ironikoki esaten da oso haserre dagoenarengatik. Gozua jauan, ba! Gozua jarri dok gure aitta!

Kargu hartu: 1. Bere buruari: Bere burua zaindu. Baita Kargu egiņ ere. 2. Beste norbaiti: Azalpenak eskatu.

Pipar egiņ: Eskola huts egin.

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Ekitaldiak
«Kirikiño» Alde.— Euzkadi, 1931-01-24 | Aberri, Aixerixa
Kirola - Futbola
Ostikolariak.— Euzkadi, 1936-04-24 | Aixerixa
Kultura - Dantza
Ezpatadantzariak.— Euzkadi, 1935-05-31 | Aixerixa
Politika - Hauteskundeak
Erlijioa - Jaiak
Garizuma.— El Día, 1931-03-04 | Ixaka


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala