Bi morroi ere izan zituzten momentu batean. Bat Santander aldekoa zen, erdalduna, grazia handikoa. "Cómo te llamas?". "Santiago Pardo, para servirle a usted y a dios" erantzun zien.
-Morroiak bat baiño gehixao euki genduzen. Sasoi baten bi ere bai. Bi batera. Udazkenian mendiko garo ebatera ta... Bat euskalduna zan, eta bestia kastillanua.
-Euskalduna nungua?
-Hamengotxia zan, hamengotxia. Etorri zan pare bat hillebeterako edo, lan asko zauan denporan. Kastillanua zan baiña salaua. Lelengo etorri zanian, esan nion: "Cómo te llamas?". "Santiago Pardo, para servirle a usted y a dios"
-Ja-ja...
-Para servirle a ustedes y a dios".
-Zenbat urte eukan?
-Gaztia. Hogeta asko ez zaban eukiko harek. Kastillanua, etorri zan eskinka, aber bihar genduan kriaurik. Bueno ba, bihar genduala ta aber, pasau giñan eta aber preguntatzen ba zela izena zitzakon ta...
Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.
Aiastia (San Migel) [Baserri auzoak]
Antxusietagoikoa [baserriak / Urruzuno]
Aubiaerreka [Errekak]
Caballeroren txabola [baserriak / Urruzuno]
Garagartzaerrota [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Izarpeko txabola [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Lizundiaerreka [Errekak]
Olazarraga [baserriak / Aiastia (San Migel)]
San Roke kalea [Kaleak eta plazak]
Urondo [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
—Eibartarrak gorrixak baiña euskaldunak dia ba asko eibartarra-eibartarra. Danak. Sozialistak... Bueno, gure tio ez dakit nik zekixan, e. Salbadorek bai baiña aittak, tio Balentiñek jakin be ez zaban... Ni ez naiz gogoratzen tiok zekixan. Salbadoren eta aittak, gure aittan-eta anaixa zan baina, harekin ez naiz gogoratzen euskeraz eitten zaban edo ez. Semiak bai, baiña. Tio Balentiñek bai?
—Bueno, gerrara aillegau ga. Ze rekuerdo daukatzu gerrakuak?
—Ba!, gerrakuak, e... [...]
Altzolako bainuetxeko langileak, jangelan,
bankete bat egin aurretik. 1933 urtea.
Bazkaltzeko basarriko jenerua hartzen genduan; gehixen bat, babak eta porruak... ardixaren tripak ere egosi egitxen genduzen, odolostiak egitten diran moduan. Oso goxuak izaten ziran. Txarrixa ere hiltzen gendun basarrixan txorixuak eta holakuak egitteko. Ogixa gure amamak egitten zaban basarrixan. Eta nik ere egin izan dot ogixa Eibarren kriada egon nitzanian, oso goxua, gaiñera. Esne pixka bat botatzen nion nik ogixari, batidu ondo eta gustua gailletiana hartzen zaban. Makarroiak ere hartzen genduzen. Dendetan bazaguazen, baina etxian nik egitten nittun, tallarines esaten genduan. Harek egitteko ura, ardo zurixa, arrautzak eta mantekillia erabiltzen naban nik.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Jeneralian basarrixan jasotakuakin eta egindakuakin jaten gendun: artua, esnia, taluak, baba gorrixa, ogixa... dana etxian eginda hartutakua. Baba gorrixak bai zirala onak!.
Juliana Zubizarreta Gurrutxaga
Ogixa ere etxian egitten gendun, baiña egixa da hemen behian Arozena panaderixia zaguala eta ogixa egitten bertakuak erakutsi ziguen. Nere amak ogi ona egitten zaban, famia zaukan eta. Nere amak egitten zaban ogixa «de categoría»!.
Markos Arregi Iriondo
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ATZO GOIZEKUA EZ IZAN: Adinean nahiko aurreratua izan. Ezezko forman erabiltzen da. Eztok, ez, atzo goizekua, gure Patxi.
EN KANBIO: Lok. Erdal lokailu aurkaritzakoa. Etxian umiak kalera, ba, egunian erropa klase bat eruan bihar dabe. En kanbio, basarrixan bazabiltza, ba, ez. / Lehen jentia goixan egoten zan, goiko plaza aldian dana. Oiñ, en kanbio, Maala aldian, gazte jentia.
HARAGI, haragixa: OKELA, okelia ere bai, gehiago gainera. Haragi xerraz ari baldin bagara, TAJADA, tajadia.
KORRIKA: Antxi(n)txika ere bai. Lasterka.
PA EMAN: Haur. Musu eman.
TXOKANTE, txokantia: Harritzekoa, harrigarria. Chocante, raro. Txokatzekua ere bai. Txokatzekua dok, ba, Miren zinera ez etortzia.
Baria baiño motelagua izan (... motelago ibilli): Oso motela izan, oso motel ibili.
Ezeren okerrik ez bada...: Zerbait eragotziko duenik gertatzen ez bada. Han izango gaittuk, ezeren okerrik ezpada.
Inpernuko diabrua baiño txarragua (gaiztuagua) izan: Oso gaiztoa izan. Baita Inpernuak ere etxok hartuko!
Makilla saldia eman: Egurtua eman. Makilla saldia eman dio aittak semiari.
Txakurra eta katua bezela ibilli: (Bi lagun) ondo ez konpondu, beti liskarretan ibili.
