Bost behi izaten zituzten. Ardirik ez. Berak eramaten zuen esnea kalera astoan. Berdura ere saltzen zuten hainbat lekutan. Okindegi batean uzten zuten, eta Eroski ere bezeroen artean zegoen.
-Ganauak bagaunkazen.
-Zenbat?
-Guk bost bat behi eukitzen genduzen. Ta txalak eta astua, horretxek.
-Ardirik?
-Ez, ez, ardirik eta ez, hortik ezer ere ez.
-Ganaua, okelatarako edo?
-Esnia. Neuk eruaten naban. Goizian astuakin pare bat kantinkara hartu eta kalera jun eta etxerik etxe partiu. Eskilarak gora ta behera. Orduan aszensoreik ez dakit zeuan. Baten bigarren pisora, hirugarrenera, hurrengo ez dakit nora ta haintxe, partiu.
-Egunero.
-Egunero.
-Ggoorra zan esnezainen bizimodua. Zenbat bezero eukitzen zittun?
-Ba lau-bot bat bai. Gehixao igual, ez dakit neuk seguru. Gero berduria ere saltzen genduan.
-Plazan?
-Plazan ere bai, eta gero nik erueten naban dendetara. Eroskira ere bai, eta panaderixara eta porruak; txortak in eta igual hamar txorta edo gehixao eruan, laga han eta paatzen zien eta plazara jun be. Neetzat hobeto zan.
-Eroskikua kontu barrixa da, ezta?
-Lengua zan hori. Lehenao. Oin ez dabe hartzen basarriko jenerorik horrek, horrek kanpotik ekartzen dabe, baiña orduan nik Eroskira ere erueten naban.
Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.
Aldamendi [baserriak / Urruzuno]
Armaregietaberria (Armarietaberri) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Bekoerreka [Errekak]
Erreketa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Ibaitarte [Industrialdeak]
Karmen plaza [Kaleak eta plazak]
Mokoroa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Patxiren txabola [baserriak / Urruzuno]
Txillarre [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Zaturioerreka [Errekak]
—Eta zu ikastolan be, edo ikastolak sortzen be ibilli ziñan, ezta? Zu edo gizona edo bixok…
—Bai, gizona, bai. Gizona bai. Nik gero klasiak ere ematen nittuan.
—Ikastolan?
—Ikastolan ez. Ikastolarik ez zauan oindio.
—Euskeria erakusten?
—Bai. Gero haura egon zanian kartzelan, hemen egon nitzan Mecánica-n. Zeoze bihar naban ta, taillarretik ez genduan ezer atara ta, ezer ere ez. Eta hemen egon nitzan ta hemen denpora gitxi in naban, e? [...]
Milagrosa ikastetxeko (Maalako eskola zaharra) ikasleek
San Isidrorako txangoa egin zutenekoa.
1928. Ezkerretik eskuinera: Digna Lasa, Anita Garate,
Maritxu Osoro (etzanda), Isabel Garcia y Maria Iriondo.
Udaran ibaira juten giñan baiñua hartzera, Goiko Errota aldera, eta King-Kong etxiaren ondora ere bai. Han zagozen «haitz haundixa» eta «haitz txikixa» esaten ziuenak». Harek ibaixan zagozen, King-kong ondoko pasuaren parian. Han ikasi naban nik igeri egitten. Baiña sasoi hartan, gaur egun baiño ur gehixago zaguan eta zikinkerixa gitxixago.
José Gurrutxaga Ondartza
Guk ez zakagun hondartzara juateko ohitturarikan. Errekatxuetan, ixkutuan, baiñatzen giñan, lotsa haundixa ematen zigun-eta. Astixa zakagunian Upai Goittira ere juten giñan.
Juliana Zubizarreta Gurrutxaga
19 urte naukazen lagunekin Debako hondartzara jun nitzan lelengo aldixan. Tomas Astigarragak tallar bat zaukan Maalan, eta bertan, bizikletak alkilatzen zittuan. Arratsalde bateko alkilerrak 2 pezeta kostatzen zaban. Hala, bizikleta batzuk alkilau, eta hondartzara jun giñan. Baiñua hartu, bizikletia bueltau, eta berriz ere, etxera
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
BADAEZPADAKO, badaezpadakua: No de fiar, sospechoso. Badaezpadako jende asko dago politikan.
ENTZUT(Z)IA EDUKI: DU aditza. Entzutea, zerbait entzuna izatea. Romanolosen entzutia eukiko zendun, ezta?
HAUNDI-ORKI, haundi-orkixak: Lo gordo, lo grande. Dana ez bada ere, haundi-orkixak ja(n) (eg)izuz behintzat.
KUKURRUKU-EZTUL, kukurruku-eztula: Tosferina.
PARTEZ: Post. Ordez. Ni zure partez jzango naiz. / Gorantzixak eman nere partetik.
TXORTA, txortia: Txortan egin: Lgart. Larrutan egin, larrua jo.
Astua atzeruzka baiño torpiagua (aldrebesagua) izan: Pertsona oso aldrebes edo torpeen gainean esan ohi da.
Ematen ez dabanak, hartzen lanik ez: Alegia, bakoitzak ematen duenaren neurrian hartzen dituela mesedeak eta opariak. Ikus Hartzeko, ereiñ egin bihar da.
Hartzekuekin etorri: Kulpa danak berak, eta, gaiñera, bera etorri jata hartzekuekin!
Kukuan markia tapau: Kukuaren marka ondu: kukuak aldi bakoitzeko kume bat hazten duenez, ume bakarra daukatenei esan ohi zaie horrelako zerbait: Pozik habill euki duan umiakin, baiña oindiok eztok kukuan markia tapau, e! Ume bat daukanak ere honela esan ohi du: Nik, kukuana (egin juat).
Putsak etara: Neke handia hartu lanen bat egiten.
