Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

Aitaginarreba harri-jasotzailea

Aitaginarrebak harri-jasotzen ere egiten zuen. Sallobente-Ermuaran (San Lorentzo) bailarako "Mokoroa"rekin izaten zituen desafioak.

- Harrijasotzailia ta gaiñera artistia.

- Harri jasotzen ere ba bere laguna, ez dakizu, Mokoruakua zan, San Lorentzo Balleko Mokorua; ez dakit entzueria daukazun. Kontrarixua. Kontrarixua edo, harekin jokuak itten zittuana. Harekin eitten zittuan jokuak harri jasotzen.

- Beti batekin itten zittuan desafixuak?

- Bai, besteik ez dot entzun. Harekin erretratua hortxe dao, erakutsiko dizut gero. Bai, hortxe dao, bixak hortxe daure.

- Orduan indartsua izango zan gizona?

- Bueno, bai. Hamar arruako harrixak-eta jasotzen zittuan. Biribilla jaso itten zaban eta. Kuadraua ere bai. Harekin plazan hortxe dao. Biribillakin egongo dala erretratuan uste dot.

Josefa Gabilondo Agirregomezkorta (1920)

Idotorbe (San Pedro) auzoko Egigurentxiki ("Eguentxiki") baserrian jaio zen. Bost anai-arrebatatik laugarrena izan zen. Aita etxekoa eta ama auzoko Aubia (Aubixa) baserrikoa zen. Bederatzitik 13 urtera arte auzoko eskolan ikasi zuen. Gero, kalera joan zen josten ikastera. Gerran anaia bat eta aita galdu zituen, eta honen ondorioz ama ere hil egin zitzaion. Baserrian bizi izan da beti. Urtetan, egunero joaten zen kalera esnea saltzera. Armueta baserrira ezkondu zen etxeko Antonio Arrizabalagarekin.

Toponimia


Toponimoak

Aldazelai [baserriak / Urruzuno]

Armazio [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Belarreta [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Erretsundi [baserriak / Azkue (San Roke)]

Ibarratorre (Torrekoa) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Kaskantezar [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Momiola (Muniola) [baserriak / Arriaga]

Pedro Mugurutza etorbidea [Kaleak eta plazak]

Ubitarte plaza [Kaleak eta plazak]

Zeleta [baserriak / Aiastia (San Migel)]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


IV. Etxepe Saria — 1990

Xabiertxo — 1970

Trinitateetako umeen danborrada — 1975

Atxo gaxoa — 1969

Mintzamena lantzen 1 — 1980

Euskal kantak — 1960

Lekukotza

elgoibar — Maritxu _Loiola Ugarteburu Elgoibar (1948)
Euskarazko lehen agiri eta batzordeak udaletxean

—Zu udaletxian hasi ziñanian, kontu danak ondiokan erderaz egingo zian udaletxian...

—Bai. Hasi ziren, esan dizudan bezela, ba, lehendabizi ofizial ateratzen ziren idatziak, bai Diputaziorako edo bai beste toki baterako, bi hizkuntzetan ateratzen ziren. Eta gero hasi ziren bilerak, Plenoak, Osoko Bilkurak, hoiek itzultzen. Eta gero baita ere Kulturako Batzordea, e? Batzarrak euskeraz egiten. Baiña asti haundirik ere ez, e! Ze feriak, jaiak, omenaldiak eta abar… denpora asko hartzen zizuten. Asko. [...]

Elgoibartarren esanetan


Gure herriko kaleetan izaten ziren musika ekitaldiek
estimazio handia izaten zuten elgoibartarren artean.

Irakurri? Gaztetan astirik ez zaguan irakurtzeko, eta gero ez dot izan afiziorik. Lehen ez zan periodikorik basarrixetan. San Lorentzo auzuan hiru etxetara-edo etorriko zan. Argia jaiero hartzen genduan, Gerria allegau zan arte. Euskeraz egitten zan. San Lorentzora etortzen zan Angel Arriola, hil zan, eta berari erosten giñon.

Joxe Gurrutxaga Lizarralde

Periodikua ahal zanian irakurtzen naban. «La Voz de Guipúzcoa», «La Gaceta del Norte», «El Liberal»... horrek zagozela akordatzen naiz

Pedro Joxe Artetxe Egia

Beti gustau jata asko irakurtzia, eta oiñ ere periodikua egunero irakurtzen dot. Harrapatzen genduan guztixa irakurtzen genduan, zatorrena. Periodikua «La Gaceta del Norte», «El Liberal»..., baiña gurera ez zan allegatzen periodikua.

Sotera Zubiaurre Garitaonaindia

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


BADAEZPADAKO, badaezpadakua: No de fiar, sospechoso. Badaezpadako jende asko dago politikan.

ENTZUT(Z)IA EDUKI: DU aditza. Entzutea, zerbait entzuna izatea. Romanolosen entzutia eukiko zendun, ezta?

HAUNDI-ORKI, haundi-orkixak: Lo gordo, lo grande. Dana ez bada ere, haundi-orkixak ja(n) (eg)izuz behintzat.

KUKURRUKU-EZTUL, kukurruku-eztula: Tosferina.

PARTEZ: Post. Ordez. Ni zure partez jzango naiz. / Gorantzixak eman nere partetik.

TXORTA, txortia: Txortan egin: Lgart. Larrutan egin, larrua jo.

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Azal lodixa euki: Ser un caradura.

Ez daguan lekuan, ez dago: «No pidas peras al olmo» esaeraren zentzua du.

Hutsaren hurrengua izan: Gutxi balio. Gaur irabazi dogun dirua hutsan hurrengua dok.

Lepo(raiño) bete: Lekuren bat gainezka egon. Lepo bete zuan gure tabernia Gabonzar egunian. Baita jaterakoan asko bete ere.

Tripak jaten egon: Asko sufritzen egon. Urduri egon, gai bat burutik kendu gabe darabilela.

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Ezkontzak
Ezkontza.— Euzkadi, 1933-09-27 | Aixerixa
Kirola - Lasterketak
Lasterketa.— El Día, 1930-11-22 | Ixaka
Kultura - Musika
Euskal abestiak.— El Día, 1931-11-17 | Ixaka
Politika - Hauteskundeak
Erlijioa - Ekitaldiak
Eleizkizunak.— Argia, 1933-02-12 | Aixiria


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala