Behin edo behin ibilia da laian. Bat falta zela eta erdian ipintzen zuten. Errazagoa da erdikoaren lana. Garo ebakitzen ere jarduna da aitaitarekin.
-Eta lehen-lehen'e laixetan ere bai.
-Ibilita zaoz?
-Laixetan, bai. Ibilitta nao neu ere behin. Falta zala baten bat, eta ni erdixan. Erdikua errezaua izaten zan. Erdixan ibilitta nao.
-Laixetan, e... Ez dot neuk inor sekula ikusi lan hori eitten.
-Laixetan, bai, gurian laixetan itten zan. Hiru lagun, hiru lagunek.
-Hori lan gogorra izango zan.
-Bueno. Ni erdixan; aldamenekuak itten zaben eta ni erdixan errezao.
-Zu umia izango ziņan ondiok.
-Bai. Umia edo, gaztia artian. Hori behin edo behin, gitxittan, e.
-Eta gero goldia etorri zanian...
-Gero goldatu, goldatu.
Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.
Pilar ikastetxeko ikasleak, eskolako Jaiotzaren ondoan.
Gutxi gorabehera 1949 urtea.
Basarrixan lan asko zaguanian ez zaguan astirik klasietara juteko, eta gitxiago jolasian ibiltzeko. Ganaua, behixak, ardixak eta holakuak mendira juten ziran, eta menditik ekarri bihar, harek zuzendu... aittak esaten zaban: zu ardixak ekartzera, zu bestera, eta... ixilik, egittera. Egurrakin ez, eh! Errespetoz.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Mendira asko juten giņan lagunekin: Kalamuara, Karakatera... ta Izarraitzen ere egonda nago, Erlon. Eskolan lagunak egindakuak ibiltzen giņan alkarrekin, auzuan etxe gutxi zagozen, eta ume gutxi. Merixendia hartu, ta San Rokera juten giņan, Azkue-beheko piņadira, oin etxia dago han. Mintxetara juteko bidian zaguan hori, ta hantxe asko jolasten genduan. Itsasoko haizia etortzen zala esaten zan. Lehenengo neskak bakarrik ibiltzen giņan. Eskolatik ertetzerakuan ere juten giņan San Rokera jolastera, lagunekin. Edozein momentutan juten giņan. Mendira juten giņanian, han bazkaldu, pixka batian egon, eta buelta egitten gendun.
MĒ Josefa Unzueta Iriondo
Basarrixetan frutak harrapatzen ibiltzen giņan noizbaitt, ta batzuetan basarrittarrak ikusi ta segittu ere. Eta hurrengo egunian izkutatzen basarrittarraren bildurrez.
Juan Lariz Garate
Amezti (Amesti) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Arriaga [Industrialdeak]
Berdezkunde [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Etxeberrigoen [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Iriarte [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Lautxaboletako txabola [baserriak / Urruzuno]
Olaondoerreka [Errekak]
San Antolin kalea [Kaleak eta plazak]
Urazandi [Industrialdeak]
Zuhazti [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ARRAPATAKA: Adb. Presaka. Apresuradamente. Hantxe e(g)uzkixa, zauan arte, eta gero, illunabarrian, illuntzixan, lan asko eitteko, eta arrapataka hauraxe eiņ ezinda.
DOMUSANTU EGUNA: Dia de Todos los Santos. Santu Guztixen Eguna ere bai. Domusantu eguna, ĢDomini todos los santosģ? Santu Guztixen egunian izate zuan gaztaiņa erria jaten hasteko eguna.
GOIXAN-BEHIAN: Erruz. Eurixa goixan-beian ari du: euri asko ari izan. Nora zuaz, eurixa goixan-behian ari dau ta! Ikus Bota ahala sarrera.
KAZO, kazua: Cazo. Kazuak zartaiņiari, ipurbeltz: Baita hau ere: Zozuak beliari, ipurbeltz.
OKELA, okelia: Carne. HARAGI, haragixa ere bai (haragixa baiņo gehiagotan okelia) –Okeletarako bakarrik daukagu ganaua.
TRUKE (ZEOZEREN): -ren truke. Ez da egokia gauza bat beste batengatik aldatu esamoldea. Gauza bat beste gauza baten truke eman egokia da.
Asto-lanak egiņ: Lan gogorrenak eta eskergaiztokoenak egin.
Elur urte, gari urte: Elurra egiten duen urtean garia ugari izaten dela adierazteko.
Hartzeko, ereiņ egin bihar da: Ezer ez bada ematen, hartzea ere zaila dela adierazteko. Ikus Ematen ez dauanak, hartzen lanik ez!
Kukuak oker jo (norbaiti): zorte txarra eduki.
Presia egittia alperrik dok, behiņ ura juan eta gero: Bere garaian egin behar ziren gauzak beranduegi egitea alferrik dela adierazteko.
