Elgoibar bonbardatzen zutenean, ahal zen lekura ahal zen azkarren joaten ziren babes bila. Elizan gordetzen ziren askotan. Abioiek bonbardatzen zuten herria, baina Muneta menditik ere botatzen zituzten kanoikadak.
-Eta hemen goguan daukotzu bonbardaketak-eta egon zienian?
-Bai.
-Zuen etxe inguruan jausi zan baten bat edo?
-Ez, etxian ez. [...]. Baiña bonbardeua bai; refujixora saltaka ahal dan modura.
-Nora joaten ziñen?
-Saltaka.
-Baiña nora?
-Refujion batera.
-Lurpera edo?
-Ba karreterapera. Parrokixara ere bai kanpantorrera. Ahal zan lekura.
-Kanpantorriak errespetau eitten zittuen, elizak eta?
-Bai. Hamen bai behintzat.
-Eta nundik etortzen zien bonbok?
-Bonbardeua? Abioiak etortzen zian.
-Baiña kaiñoiak egongo zian, ezta?
-Kaiñoiak hamendikan, Munetatikan, Muskurutxu. Hortikan botatzen zittuen.
-Intxortatik be esaten dabe Eibarrera eta botatzen zittuela.
-Bai. Eibartikan ere botatzen zittuen hona.
-Arrate gaiñian zer zeozen, gorrixak edo?
-Gorrixak eta berdiak? Reketiak-eta zeuden han.
-Arraten?
-Bai.
-Eta haik handik Eibarrera eta eibartarrak honutz. Eta zuek erdi-erdixan.
-Gu bai. Kalkulatzen genduan noiz hasten zian eta hasten zianian trote.
-Refujixora?
-Bai.
Elgoibarren jaio zen. Aita Barrundiako Audikana kontzejukoa, eta ama Aguraingoa zituen. Bost anai-arrebatatik zaharrena zen Fermin. Zortzi urte zituela galdu zuen aita, eta bere bi anai-arrebarekin Elgoibarko babes-etxean hartu zuten. Hamahiru urterekin Ciara makina-erreminta lantegian hasi zen lanean. Hamaika urte Ciaran eginda, Sigmara joan eta bertan jardun zuen jubilatu arte. Pilota eta futbol zalea zen; Elgoibar futbol taldeko atezaina izan zen, baina pilotari profesional bihurtu zenean utzi behar izan zion futbolari. Barakaldon 1944. urtean debuta egin eta hemeretzi urtez jokatu zuen profesional mailan, lantegiko lana alde batera utzi gabe. Elgoibarko Anjelita Alzibarrekin ezkondu zen eta bi seme izan zituzten.
Musika Bandaren zuzendaria, Julio Pérez Cortés,
kalejira baten buru. 1943 urteko Inauteriak.
Errosarixokuak eta San Bartolome kalekuak kontrarixuak ziran. Behiñ, Errosarixoko jaixetan neskazahar bi San Bartolome kale aldera juan ziran kotxian, eta «atentaua» euki zeben. Ez dakitt zer ipiñi ziuen, baiña zeozerekin zaratia atera zeben, eta bat oso nerbiosa jarri zan. Solterak ziran, baiña alegriak. Eta, Aizpirinetikan edo, atera ziuen kopa haundi bat lasaitzeko Plaza erdixan, anisa edo, eta trago baten edan zeben. Itxuria, gustatzen zitzakuen ederki-eta. Gu San Frantzisko kalekuak giñan, eta San Bartolome eta Errosarixo kaleko jaixetara juaten giñan. Zezena ere egoten zan, eta jai politxak izaten ziran Errosarixo kalekuak. San Frantzisko kaleko jaixetan ez zaguan ezer, danbolina-edo pasatzen zan, eta listo.
Teodosia Iriondo Garate
Errosarixo kaleko jaixetako onena zezena izaten zan. Jende asko ibiltzen zan Errosarixo kaleko jaixetan. Baiña guk ez gendun nahi zezenik, zergaittikan lehen atiak zabalik egoten ziran. Eta bi bider etorri zan gure etxera, lehenengo pisuraiño zezena. Eta gero buelta eman, eta pareta guztiak kakaztuta, eta garbitzen ibilli bihar.
Mª Josefa Unzueta Iriondo
Elgoibarko Karnabalak asko gustatzen zitzatazen. Gogoratzen naiz urte baten koko jantzi nitzala ni, alemanak bezala. Oso jai sinpatikuak ziran Karnabalak.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Aldamar [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Armaregieta (Armaitxa) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Basartesoroeta (Basueta) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Errekartetxiki [baserriak / Azkue (San Roke)]
Herrigain [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Karkizao [baserriak / Arriaga]
Mintxetaerreka [Errekak]
Parapan [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Txankakoako zubia [Zubiak]
Zaturio [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ARRAPATAKA: Adb. Presaka. Apresuradamente. Hantxe e(g)uzkixa, zauan arte, eta gero, illunabarrian, illuntzixan, lan asko eitteko, eta arrapataka hauraxe eiñ ezinda.
DOMUSANTU EGUNA: Dia de Todos los Santos. Santu Guztixen Eguna ere bai. Domusantu eguna, «Domini todos los santos»? Santu Guztixen egunian izate zuan gaztaiña erria jaten hasteko eguna.
GOIXAN-BEHIAN: Erruz. Eurixa goixan-beian ari du: euri asko ari izan. Nora zuaz, eurixa goixan-behian ari dau ta! Ikus Bota ahala sarrera.
KAZO, kazua: Cazo. Kazuak zartaiñiari, ipurbeltz: Baita hau ere: Zozuak beliari, ipurbeltz.
OKELA, okelia: Carne. HARAGI, haragixa ere bai (haragixa baiño gehiagotan okelia) –Okeletarako bakarrik daukagu ganaua.
TRUKE (ZEOZEREN): -ren truke. Ez da egokia gauza bat beste batengatik aldatu esamoldea. Gauza bat beste gauza baten truke eman egokia da.
Afana ibilli: Andar afanoso. Hori da afana dabizuna!
Beruana kendu: Gehiegi ez exageratzeko esan nahi denerako. Gaur bota jittuagu berrogei bat uso! —Bai, zera! Beruana kendu (eg)ixok!
Gibel haundixak euki: Pertsona lasaiegia izan. Baita Gibelaundixa izan ere.
Jardunian ibilli: Berriketan aritu. Hamen gabixaz, jardunian.
Odolostiak ordaiñetan: Zerbait ematen digunari esaten zaio, hori estimatzeko, guk ere garaia iristen denean, gauza bera egingo dugula aginduz bezala.
