Luisen emaztea oso kantari ona da. Bi urteko biloba ere bikaina dator. Luis tiplea izan zen umetan. Horri esker, bizi guztirako musika-sena izan du. Ezpata-dantzaria eta txistularia izan zen gaztetan. Klarinetea jotzen zuen bandan. Orain organo automatikoa du etxean eta han ibiltzen da jota ke. Gurasoak ez ziren musikazaleak.
-Lehen alabagatik ibili zerate, baiņa abotsagatik, alabaren abots edarragatik, baiņa zure emazte Elisarena ere...
-Bai, oso abots edarra. Eta ez hori bakarrikan, kanturako, lehengo kantuak eta danak, oso, belarri oso ona. Bai-bai, kanturako erraztasuna daka. Ta oin ikusten dou billoba, billoba txikixa bi urtekua. Jo, kantuan da fenomeno bat. Bai-bai, oso..., bi urtekin, e! Dakiz kantutan! Neu ere tiplia izan nitzan, e! Zortzi urtekin tiplia izan nitzan. Zergatik eze organista, Inazio Bereziartua, gure etxian bizi zan, lelengo pisuan, ta ni hirugarrenian; ta horrek berak hartu ninduen ta eruan zidan korura, ta eskerrak berari bizi guztirako geratu jatan neri, esaten dana, sentidu musikala. Eskerrak hareri, zegatik eze hasi jatan musikia gustatzen zortzi urtekin; ta itten gendun tiple ta monagillo, bixetara. Ta gero harrezkero ba beti entzuten eta abar, ezta.
-Ta musikarekin jarraituz, bandako partaide ere izan ziņan.
-Bai. Lelengo, batera, izan nitzan... Klaro, guk gaztetan, badakizu, orduan danak ibiltzen giņan parrokixan inguruan, parrokixan inguruan gauza asko. Eta orduan lelengo izan nitzan ezpata-dantzarixa. Geruao txistularixa. Eta batera inguru, bandan; ikasi ta klarinetia jo naban bandan.
-Badaure zure argazkixak.
-Bai. Eta gaur egunian etxian dakat organo automatikua, osea, ritmo automatikuekin. Ta han ibiltzen naiz jota keia. Baiņa eskerrak tiple izanari ya betiko geratu zitzatan musikarako jarrera hori. Eskerrak hari.
-Zure aitta edo ama kantariak zien edo?
-Ez, ez. Aitta zan basarrittar normal bat. Ta ama ez, ama asko kanpuan eoten zan lanian. Elgoibarko tabernetan ere lan asko ein zaban harek, beti kozinera bezela.
Luis Mari Elgoibarren jaio zen 1931. urtean. Aita, Jose Mari Iriondo, Altzolakoa zen; ama, Maria, zestoarra eta sukaldari bikaina. Zortzi urte zituela, elizako koruan tiple moduan hasi zen eta hortik sortu zitzaion musikarengatik zaletasuna. Herriko bandan klarinetea eta txistua jo zituen eta ezpata-dantzaria ere izan zen. Lehen hezkuntza egin ondoren, 6 urterekin eskola publikoetan hasi zen don Felix maisuarekin. Ondoren, beka bati esker, San Viatore anaiekin ibili zen El Pilar ikastetxean. Bere asmoa ikasten jarraitzea bazen ere, 13 urterekin Arana lantegian hasi zen: "pintxe" lanetan lehenengo eta aprendiz geroago. Bere burua tailerrei lotuta ikusi zuenez, Elgoibarko "Artes y Oficios" eskolan eta "Señorita Ana"ren akademian ikasketekin jarraitu zuen. Bere trebetasuna ikusiz, Sigma lantegiko bulego teknikoan lanpostua eskaini zioten eta bertan egon zen 30 urte egin eta Acmen gerente modura hasi zen arte. Acmen zegoela egin zituen enpresa- zuzendaritza ikasketak. Elkarrizketa garaian erretiratuta zegoen arren, ikasten jarraitzen zuen. Kultura zaletasun handiduna: historia, arte, musika eta zinezalea. Ez dago Elgoibarren berak parte hartzen ez duen kultura ekintzarik.
Udal Musika Bandak Foruen plazan eskaintzen zuen
dantzaldia toki egokia izaten zen bikotea aurkitzeko.
Kuadrillan neskak eta mutillak batera ibiltzen giņan. Gaur egun nere emaztia dana eta ni San Lorentzoko erromerixan ezagutu gendun alkar. Berandu hasi giņan gu nobixotan, ni 27 urtekin eta nere neskia 17kin. Lau urtian ibilli eta gero ezkondu giņan. Erromerixak izaten ziran neskak eta mutillak juntatzeko lekurik aproposenak. Neskiari lagundu egin bihar izaten zitzakon, ni bezela bestiak ere bai.
Mariano Elustondo Aizpiri
Lehen parejakin poliki-poliki jun bihar, ez zan oingo moduan alkarri muxuka eta holan. Horretarako lehen ixkutau egin bihar. Muxu bat edo beste harrapatzen bazan... lapurretan igual.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Jaixetan dantzan ibiltzen nitzan gazte denporan. Asko gustazen zitzatan. Eta dantza gaizki egitten zaban mutil bat neregana hurbiltzen bazan, ezetz esaten nion, eta beste batena juten nitzan. Nik ondo egitten zabenekin bakarrik nahi naban dantza egittia. Kamiņerokuan izaten zan dantzia orduan eta oso ondo pasatzen naban.... Nobixo gehixegi izan nittuan nik gazte denporan. Baiņa ez nitzan ezkondu. Jeneralian, erromerixetan izaten ziran nobixo kontuak. Gaiņera, karta mordua jasotzen nittuan nik ere.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Agirretxiki (Agarre-Txiki) [baserriak / Azkue (San Roke)]
Antxusietabekoa [baserriak / Urruzuno]
Artetxe kalea [Kaleak eta plazak]
Bolatokiko parkea [Kaleak eta plazak]
Galburusoro [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Itzaingoa [baserriak / Altzola]
Leruntxiki [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Olazabal [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
San Pedroko zubia [Zubiak]
Urkiola [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AMORRAU ERAIŅ: DIO aditza. Amorrarazi. Aditzaren partizipioa eta eragin erabiltzen da aditzaren forma faktitiboak osatzeko.
BURUTIK BEHERAKO, burutik beherakua: Meningitis. Burutik beherakuakin hil zuan haura.
GAIXO, gaixua: Adj. Koitta(d)ua-ren kidea. Gaixuak makiņa bat sufrittu bihar izen du bizitza hontan.
JUIZIO, juiziua: Juiziua galdu: Burua galdu.
NAHITTANAHIEZ: Adb. Nahitaez, derrigorrez. A la fuerza. Derrior ere erabiltzen da. Bixarko amaittu bihar dot lan hau, nahittanahiez.
SO(R)O, so(r)ua: Campo de cultivo.
Beriak beranak izan, eta bestianak erdibana euki: Berea partekatu ez, baina besteena partekatu nahi izaten dutenei esaten zaie.
Gatz gutxiko pertsonia: Soso / -a. Horrek etxakak gatzik txistiak kontatzeko.
Jakiņian egon (jakiņa(re)n gaiņian egon): A sabiendas. Ordurako jakiņian egoten ziran.
Narrutik ordaindu: Garesti ordaindu. Narrutik ordaindu (pagau) biharko dok atrebentzixa hori!
Txorixa baiņo ariņagua izan: Oso ariņa izan.
