Zurezko zoruak eta arasa "arenau" egin behar izaten zen, hondarrez lurra igurtzi.
Agurne: -Eskillaria areniakin, e.
Nati: -Baitta zera ere, sukaldeko armaixuak eta arasia.
Agurne: -Bai, hori bai.
Nati: -Arasia zan armaixo batek zaukazen hola..., platerak ipintzeko lekua, behian tazak ipintzeko lekua, beheraguan basuak ipintzeko lekua. Ta gero zan armaixo gaiña, bi kajoe armaixuak, ta behian ba bi ate. Ba haura dana arenau in bihar izaten gendun. Ta fregaderian..., su gaiñian azpixan zauden atiak, fregadera azpixa, gero beste ontzi batzuk ere egoten ziena, egurra egoten zana, horrek danak arenia eta lejiakin garbittu bihar izaten genduzen.
Agurnei: -Eta eskillaria.
Nati: -Eskillaria ere bai.
Agurne: -Ostian argizaixa.
-Nundik ekartzen zan arenia?
Agurne: -Hondarra zan, hondarra zan arenia esaen deuena. Saldu itten zeben.
Nati: -Lejiakin haura garbittu ta gelditzen zien zuri-zuri. Eta gero harek zaukazen, arasia esaten diunak holako kortiña txiki batzuk kuadrauak, hola izurrakin ipinitta, ta harek plantxau ta astebukaeran ipini...
-Agurne: -Ikusiko zenduezen horrek antigualeko armaixo horrek, eta dakazenak puntilla txiki batzuk batzuk kuadrauak eta beste batzuk zurixak eta.
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Amezti (Amesti) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Arriaga [Industrialdeak]
Berdezkunde [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Etxeberrigoen [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Iriarte [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Lautxaboletako txabola [baserriak / Urruzuno]
Olaondoerreka [Errekak]
San Antolin kalea [Kaleak eta plazak]
Urazandi [Industrialdeak]
Zuhazti [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
—Tokatu zitzaidan zinegotzi bat, Jabier Arrizabalaga, Belarreta baserrikoa, eta harek esan zidan: “Ba, bueno, hamen itzulpenak eingo dia, baiña hamen beste gauza batzuk ere egin behar dira: kultura bultzatu behar da. Eta, horretarako, bertso-eskola bat antolatu behar dugu, trikiti eskola bat antolatu behar dugu eta omenaldiak egin behar dizkiegu soinujoleei eta…” guzti hori. Ba, esaten dizut, nahiko lan! Gero, badakizu, hillian behin Elgoibarren feria egiten da. Eta feri hoiek, ba, nabarmentzen ziran Gabon Zaharretako feria eta San Bartolomeetako feria, baserritarren eguna. [...]
Herri kirolen erakustaldia, Tomas Zubizarreta
mediku jaunari egindako omenaldian. 1948 urtea.
Nazio maillako epaille izan nitzan idi-probetan. Herri Kiroletako Gipuzkuako Federaziotik idi-probetara, aizkora txapelketetara... bidaltzen giñuezen. Gogoratzen naiz, behiñ, Azpeittixan, aizkora txapelketa batian, ez niñula parte-hartzaille batek gogobetetzen. Horregatik, honako hau esan nion: «Aizu, ez badozu gogorrago lan egitten probatik kanpo laga biharko zaittut. Eta neure buruari esaten nion: «Honek kaskarreko bat ematen baditt, K.O. lagako nau! Orduan erabaki naban ez nitzala iñungo probatan berriz ere epaille izango. Gauzak gaizki juan leikezela ikusi naban, eta harezkeroztik, ez naban harekin zerikusirik izan nahi. Tongo ugari izaten zan proba haretan; azpijoko asko izaten zan. Idi-probetan, adibidez, likidoren bat botatzen zeben harrixak juan bihar zaban lurraren gaiñian, azkarrago juateko, edo ez korritzeko. Sasoi hartan oso iruzurgilliak izaten ziran. Honelako gauzak goizaldian edo gabian egitten zittuen.
José Gurrutxaga Ondartza
Emakumiak ez zaben batere kirolik egitten, ezta pentsau Garai hartako pentsamoldia oso desberdiña zan, eta rak batzuek izan ezik, emakumiak ez zaben kirolik egitten. Gaur gozamena da.
José Gurrutxaga Ondartza
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ANTZEMAN: ZAIO aditza. Notarse. Lau zulo, baiña oin desapareziuta daure bestiak, behia jota edo… Ya nun dauren etxako antzematen.
DEBRAZETE (HELDUTA IBILLI): Besotik helduta. Garai batean herrian horrela ibiltzea erraza ez zenez, kanpora joan behar izaten zuten bikoteek debrazete (helduta) ibiltzera. Hi, debrazete jiezak Joxe eta Mari! Gaur egun ez da ia erabiltzen.
GARIZUMIA BAIÑO LUZIAGUA IZAN: Oso luzea (altua) den pertsonari esan ohi zaio.
KALEUME, kaleumia: Kaletarrei esaten diete, zentzu peioratiboan, baserritarrek.
NEKOSO, nekosua: Neketsua. –Pentsa’ik zenbat lan! –Bai, asko. –Eta horregatik zuan nekosua. / Soiñujolia beti bera lanian: lan nekosua da soiñua, e!
TAKATEKO, takatekua: Onomat. ‘kolpea’. Taka onomatopeiari dagokion izena. Eta bestela bialtzen zixen zapata zikiñekin formauta igual, eta garbitzera, atzera kuartelera bialtze(n) zixen. Eta igual takatekoren bat, gaiñera, matraillekoren bat igual. Takadia. Hausten ez den segida bat. Takada batian egin dittu hamabost tanto Olaizolak.
Atzo goizekua ez izan: Adinean nahiko aurreratua izan.
Etxia, beti eskian: Etxeko gastuak inoiz amaitzen ez direla adierazteko.
Hor konpon!: ¡Allá cuidados! Hor konpon, Mari Anton!
Lotsagarri, nabarmen laga ere bai.
Takian-potian: Sarritan, noiznahi. Estartaneko tallarra ere, berak militarizau zaban, eta gero, Bilbora ta, Donostiara ta, takian-potian juan biharra izaten zaban. Mutill fiña bera.
