Eskola amaitutakoan, Eibarren hasi zen lanean inprenta batean; Irasuegui y Maruri izena, baina berehala etorri zen gerra.
-Hamalau urtekin Marianistetatik urten eta lanian hasi ziñan?
-Lanian; lanian edo. Nere aitta lelengo armerua zan. Eskopeta eitten zaban lana Eibarren batzuek zertuta, bat einda lanian hasi ziran. Ta denporiakin ba jausi in zan. Orduan nere aitta ba bizimodua bastante gogortzen hasi zan eta biajante ipiñi zan. Ta orduan Eibarrera juten zan asko ta Elgoibarren taillarretan bisittia in eta. Eibarren zeukan zer asko inprenta batekin, Irasuegi y Maruri zakan izena. Ta zela konfiantza haundixa zakan han, berba in zion neregatik eta hasi zan lanian han, hasi [nintzan] lanian, ta belaxe gerria.
-Inprentan hasi ziñan?
-Bai, baiña hutsa, porke hasi lanian eta gerria etorri zan. Eta zenbat denpora ibiliko nintzan ba... Hillebete bi? Ta gerria, harrezkero gerria.
-Eibarko, zela esan dozu izena?
-Inprentia? Irasuegi y Maruri
Elgoibarko Ormetxe etxean jaio zen. Gurasoak elgoibartarrak ziren, eta bi seme-alaba izan zituzten. Eskola publikoetan lau urtez eta beste lau marianistekin ikasi zuen. Eibarko ?Irasuegui y Maruri? inprimategian lanean hasi eta berehala gerra etorri zen. Aita ?Batallón Prieto?rekin joan zen Lekeitiora, eta Jose berarekin joan zen. Bilbon zeudela, amarekin elkartu eta Frantziara egin zuten ihes biek. Hiru urte etxetik kanpo pasatuta, Frantzian eta Katalunian zehar, A Coruñako Padron hiriko kontzentrazio esparrutik itzuli zen etxera. Eibarko tresneria banaketa-biltegi bateko bulegotik jubilatu zen. Kirolari amorratua izan da beti. Korrikalari beterano txapelketa askotan hartu du parte Euskal Herrian, Espainian eta Europan zehar. Makina bat errekor hautsi eta domina lortu ditu bere korrikalari ibileran. Juana San Martin elgoibartar ile-apaintzailearekin ezkondu eta hiru seme-alaba izan zituzten.
Eibarko Ipurua futbol zelaia inauguratu zeneko partiduan,
Elgoibarko Klub Deportiboak aurkeztu zuen hamaikako titularra.
1947 urteko azaroaren 14a.
Neri fubola gustatzen zitzatan, eta Elgoibarko taldeko soziak giñan kuadrillako lagunak. Lehen Elgoibar eta Eibarren arteko partiduak izaten ziran, baiña gero harek ixo egin zeben goragoko kategorixara. Burruka haundiko partiduak izaten ziran harek, eta jende asko etortzen zan ikustera, Eibartik ere bai. Anbiente ona egoten zan, baiña batzuetan hasarratu eta dana egitxen ziran.
Teodosia Iriondo Garate
Euren futbol zelaixa izan aurretik, eibartarrak Elgoibarrera etortzen ziran jokatzera. Gogoan daukat Ipurua inauguratu zebeneko eguna. Egun hartan, Domingo Arrillagak, Eibarko medikuak, kopa bat eman zaban inaugurazio partido haura irabazten zabanarentzat. Partidua Eibar eta Elgoibarko taldiak jokau bihar zeben. Eulogio Etxeberriak, orain Bilbon jokatzen dauanaren aittittak, gola sartu zauan, eta Elgoibarrek irabazi zauan 2 eta 0. Gu Txankiaren kamioian juan giñan, Ezkurra txofer zala.
Elgoibarkuak irabazi zebenian, kamioian babestu behar izan gendun, eta korrika batian, handik ospa egin, gure kontra harrika hasi ziralako. Han geldittuz gero, hilko giñuezen.
Eugenio Diego Aranburu
Baten egin genduan partidua Lerunen, Altzolako zaharrak eta gaztiak. Rivero izan zan arbitrua. Elgoibartarra zan, eta Primera Division-eko arbitrua izandakua. Enpatau egin gendun. Etxian jendia hasarratu egin zan, zaharrak eta gaztiak. Hortxe egon zan asuntua; ama, aitta, amama... batzuk gaztien fabore, beste batzuk zaharren fabore... azkenian danak hasarre. Altzolako jende guztia juan zan ikustera. 1960 urtian edo izango zan partidu hori... Baja mordua, gaiñera, gero, eh! Hurrengo egunean lanera juan bihar, eta lanera ezin juan! Partidua kondiziuetan jokau zan; abarkekin jokau bihar zan, bestela, ostikada peligrosuak jo. Gaiñera, elurra egin zauan.
Juan Lariz Garate
Aiastiaerreka [Errekak]
Apatriz kalea [Kaleak eta plazak]
Aureliaenea [baserriak / Urruzuno]
Deba [Errekak]
Garagartzagoikoa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Izkuntza [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Lizundiagoikoa [baserriak / Arriaga]
Olazarragagoikoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Santa Ana kalea [Kaleak eta plazak]
Urreategi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AIZERI, aizerixa: Azeria.
BIDAR: Amar bat bidar izan naiz uda ontan Donostian. Aldiz ere bai. (...) matraillekoren bat igual. Hola ematen juen en jeneral. Eta berriz ondo garbittuta juten ezpazan, bi bider bialdutakuak ere bai.
ETE: Ote-ren aldaera. Etorri ete da Miren oporretatik?
IXKO, ixkua: Hori dok ixkua, hori! Mutil handiengatik esan ohi da.
MARTI, martixa: Marzo. Oso adineko hiztunek ezagutzen dute. Bestela, martzua, martxua.
RI-RA: Onomat. Azkar. Di-da ere bai. Ri-ra ein juagu dana, hasi eta amaittu egun batian.
Atzekoz aurrera (ipiñi, jantzi...): Alderantziz. Atzekoz aurrera jantzi dozu jertsia.
Eskumia eta ezkerra nun daguan jakiñ ez: Tontoei esan ohi zaie.
Hitzian eta hitzian: Ikus Hitzian eta hortzian.
Larri ibilli: ¡Seguramente que si!, ¡Apostaría a que si! —Badator ekaitza. —Bai, larri ibilli!.
Santua ez izan: Fidatzeko pertsona ez izan. Errepikatuta ere bai askotan: eztok santu-santua.
