Gaztaina jaten zuten sarri afaritan. Asko gustatzen zaio egositako gaztaina. Porru-patatak ere jaten ziren gauean. Eguerdian babarruna txerriki apur batez. Garbantzua domeketan.
-Udazkenian gaztaiņa asko jaten zan, ezta?
-Jaten genduan, egositta; azala kendu, egosi eta gozua izaten zan, neri gustatzen jatan.
-Afaritan jaten zenduen hori?
-Afaixan jaten genduan hori. Edo noiznahi igual, preparauta zauanian ba jan egosittako gaztaiņia.
-Zer zan garai hartan bazkai normala?
-Honbre ba, porru-patatak eta tortillia ta, "tortilla de patatas", ta oingo moduan... Ta berduria. Porru-patatak askotan gabian.
-Eta eguardixan?
-Eguardixan babia. Babagorrixa eta garbanzua.
-Garbantzua domeketn izango zan, ezta?
-Hori domekan.
Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.
Garate baserriko Rosa Maria, Maria Angeles
eta Maria Luisa Mugerza ahizpak, Iņaxio Alonso eta
Joxe Mari Mugerza, Foruen plazan, ganadu feria batean lortutako sariekin.
Beti gustau izan jata trikitixa, eta hamasei urterekin hasi nitzan erromerixetara juaten panderuakin... Lehenengoz, Kurutzeta basarrixan jo naban Katalotzakin. Ordutik, Elgoibar eta inguruetako erromerixa askotan ibilli naiz, baiņa panderua jotziagaittik ez naban ezer kobratzen. Soiņujoliak, berriz, bai. Leku batzuk aittatziarren, Madarixa, Sallobente, Loiola edo Arrate bezelako erromerixetan ibilli izan naiz panderuakin. Entzundakuakin ikasi dot dakitxen apurra, eta batere entsaiau gabe juaten nitzan jotzera Katalotzakin. Alkar oso ondo ezagutzen gendun, eta ez zauan entsaiau beharrik... Oingo erromerixak diferentiak dira. Lehen bi edo hiru ordutan egoten zan soiņujolia eta illuntzen hasten zanian, jaixa amaittu egitten zan. Oin, berriz, illuntzen danian hasten dira erromerixak.
Juliana Zubizarreta Gurrutxaga
San Isidro egunian Madarixan egoten zan erromerixia. Hiru eguneko jaixak izaten ziran. Orduan, Azkoittixan eta Azpeittixan ez zeben lagatzen agarraua dantzatzen; abadiak ez zaben lagatzen. Eta errespetatzen ez bazaben, egoten ziran Guardia Zibillak, parejia, eta ikusten bazaben agarraua dantzatzen soiņua geldittu egitten zeben. Azkoittixan Ģel dulce meneoģ esaten zaben emakumiak heldutakuari. Horregaittik Azkoittiarrak eta San Lorentzoko erromerixara etortzen ziran, agarrauan dantza eitteko. Akabo bestela!.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Kamiņerokuan egitxen ziran erromeriiak famosuak ziran. Uda aldian egitxen ziran. Hasieran herriko jendia juaten zan, baiņa gero Guardia Zibill asko sartzen hasi ziran. Eta nola euskeraz egitxen zan dana, Guardia Zibillak beti gaiņian. Lotsagarrixa zan. Nerekin sekula ez dira sartu, baiņa....
Ramon Maiztegi Iriarte
Aldamar [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Armaregieta (Armaitxa) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Basartesoroeta (Basueta) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Errekartetxiki [baserriak / Azkue (San Roke)]
Herrigain [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Karkizao [baserriak / Arriaga]
Mintxetaerreka [Errekak]
Parapan [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Txankakoako zubia [Zubiak]
Zaturio [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ALDAPA, aldapia: Cuesta, pendiente. ALDAPADIA-rekin alternantzian (edo Aldaparia).
BILDDUR, bilddurra: Beldurra. Gaur egun, soinu busti gabea entzuten da gehiago: bildur. Bilddurrak akabatzen egon: Oso beldurtuta egon.
EXKAX, exkaxa: 1. Txarra, kaskarra. ESKAS, eskasa ere bai. Datorren astian egun exkaxak daukaguz. / 2. Escasamente, apenas. Libra erdi exkax intxaur dago hamen.
JAKIN: Asko jakin (ezezkoan): –Bixar urtiak, zorionak! –Bai, bixar. Eztakik asko! Berrogeta hamaika urte, ja, ja, ja!
MENDISAIL, mendisailla: Gure aitta granuja galanta zuan, mendisail horrek pasauta neskatara Elosura juteko.
SAN ANTOLIN EGUNA: Irailaren 2a. San Antolin auzoan jaiak egiten dira egun horren inguruan.
Astegun buruzuri: Aste erdia aste bukaerarekin kontrajartzeko. Hik dakak baloria, hik: Gabiņera hua afaltzera astegun buruzurixan!
Egurra eman: Meter caņa. Egurra ematen juen. Guri etzigun hainbeste efe(k)to eitten, baiņa neskeri ta, kriston bilddurra sartzen jauen.
Hankamotz geratu: Zerbait osatu gabe, amaitu gabe geratzea.
Koplarik ez: Koplekin ez etorri: Txorakeriekin eta aitzakiekin ez etortzeko adierazten du.
Praillian dozenia, hamahiru: Fraileak beti eskean ibiltzen direlako esaten da.
