Usatorre eta Urkiola baserrietan "sagardandegiak" (sagardotegiak) zeuden. Idotorbe (San Pedro) auzoko taberna berria da.
-Tabernara ez zan juten orduan iñor, etxera, bakoitza bere etxia ta kitto.
-Baeuen tabernaik orduan San Pedron?
-Ez, San Pedron ez.
-Auzuan ez zegoen?
-Urkiolan eta zerian, Usatorren. Bai. Bueno, sardaindeixak esaten ziuen. Sardaua gehixenian. Baiña San Pedron..., oingua da hori, hauxe kamiñua ein genduan ingurutikan hasitta daure taberniakin San Pedron .
Idotorbe (San Pedro) auzoko Egigurentxiki ("Eguentxiki") baserrian jaio zen. Bost anai-arrebatatik laugarrena izan zen. Aita etxekoa eta ama auzoko Aubia (Aubixa) baserrikoa zen. Bederatzitik 13 urtera arte auzoko eskolan ikasi zuen. Gero, kalera joan zen josten ikastera. Gerran anaia bat eta aita galdu zituen, eta honen ondorioz ama ere hil egin zitzaion. Baserrian bizi izan da beti. Urtetan, egunero joaten zen kalera esnea saltzera. Armueta baserrira ezkondu zen etxeko Antonio Arrizabalagarekin.
Jende ugari, herriko jaietan, Elgoibarko frontoian
pilota partidu bat ikusten. 40ko hamarkada.
Pelotak erosittakuak izaten genittuan. «Joxe Piku» esaten gendun denda bat zauan. Harek eukitzen zaban, eta pelota bakoitzak bederatzi txakur t’erdi kostatzen zaban, «95 céntimos» erderaz esaten dana. Pelotak eta gauza asko zittuan harek. Eta hantxe pelota bat erosteko dirua eukitzen genduanian, ba... Narruzko pelotak ziran. Bestela, etxian egindakuak. San Bartolome kalian zauan. «Todo a 0,95» zan denda hori.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Neri gehixen gustatzen zitzatana idi-probak izaten ziran. Orduan jende asko batzen zaban idi-probak. Elgoibarren zaguan proba-tokixa Soarten, San Migeleko bidian. San Pedroko kruziaren parian zauan. Hau zan itxixa. Eta Plaza Txikian zauan beste irikixa.
Markos Arregi Iriondo
Aiastia (Aizti) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Antxusietaetxezarra [baserriak / Urruzuno]
Aubia (Aubixa) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Borrajena [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Garagartzabekoa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Izarpe [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Lizundia [baserriak / Arriaga]
Olazarraga [Errekak]
San Roke [baserriak / Azkue (San Roke)]
Urkiolatxiki [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ARDURA IZAN: DIO aditza. Importar. Neri eztitt ardura.
DI-DA: Onomat. 1. Zerbait gogor jotzearen onomatopeia. Di-da, jo juan burutik behera. 2. Azkar, berehala. Oiñ ez, oin kotxia hartu, eta di-da juaten da jentia. Eta oin sikiera, kotxiakin juten zara, eta di-da ekarri medikua.
GITXI: Gutxi. Gutxi ere entzuten da, baina nagusi da gitxi. Ibili naban nik haura automobilla, denpora gitxixan, baiña ibili naban. Ezta gitxiagorik ere!: Nik eztot pentsatzen zahartu naizenik. Ezta gitxiorik ere! Ni txabalito bat sentitzen nok.
KARTA, kartia: Kartia egin: Escribir (enviar) una carta. Eta gero pasau zan gerra hori, eta gero, ezkondu ta gero, ez zi(d)an, ba, kartia eiñ!
OBATU: DIO aditza. Obatu egixok horri, kalera, baiña hillian behiñ, ferixara ihes egiñ aurretik. Oratu ere bai.
TOPAU: DU aditza. Aurkitu. Encontrar. Baita BILLAU ere. Caracasen, jentia dana dirututa, baiña lelengo jun tzianak ez zeben topau, harek ez zeben ezer ere topau. / Hor eztot topatzen alderik.
Atzian geratzekua ez izan: Ser lanzado.
Etxerako modukua izan (baten bat): Etxera eramateko modukoa izan, egokia gauza guztietarako. Neska hau etxe(r)ako modukua dok! Edarra, jatorra ta langillia!
Hobe biharrez / On biharrez: Con buena intención, de buena fe. Hobe biharrez esandakua da hori, gizajua. Penia ematen digulako. / Hobe biharrez esan dixat hori, e! Ez (eg)idak gaizki hartu!
Leku edarrian laga: Norbaitek beste norbait lotsagarri uzten duenean esaten da.
Sututa ibilli: Bere onetik irtenda, oso berotuta. Sututa jabik Patxi: etxakok ezer ondo ataratzen.
