Aitaginarrebak harri-jasotzen ere egiten zuen. Sallobente-Ermuaran (San Lorentzo) bailarako "Mokoroa"rekin izaten zituen desafioak.
- Harrijasotzailia ta gaiñera artistia.
- Harri jasotzen ere ba bere laguna, ez dakizu, Mokoruakua zan, San Lorentzo Balleko Mokorua; ez dakit entzueria daukazun. Kontrarixua. Kontrarixua edo, harekin jokuak itten zittuana. Harekin eitten zittuan jokuak harri jasotzen.
- Beti batekin itten zittuan desafixuak?
- Bai, besteik ez dot entzun. Harekin erretratua hortxe dao, erakutsiko dizut gero. Bai, hortxe dao, bixak hortxe daure.
- Orduan indartsua izango zan gizona?
- Bueno, bai. Hamar arruako harrixak-eta jasotzen zittuan. Biribilla jaso itten zaban eta. Kuadraua ere bai. Harekin plazan hortxe dao. Biribillakin egongo dala erretratuan uste dot.
Idotorbe (San Pedro) auzoko Egigurentxiki ("Eguentxiki") baserrian jaio zen. Bost anai-arrebatatik laugarrena izan zen. Aita etxekoa eta ama auzoko Aubia (Aubixa) baserrikoa zen. Bederatzitik 13 urtera arte auzoko eskolan ikasi zuen. Gero, kalera joan zen josten ikastera. Gerran anaia bat eta aita galdu zituen, eta honen ondorioz ama ere hil egin zitzaion. Baserrian bizi izan da beti. Urtetan, egunero joaten zen kalera esnea saltzera. Armueta baserrira ezkondu zen etxeko Antonio Arrizabalagarekin.
Morkaiko mendiko gutunontziaren inaugurazioa. 1944 urtea.
Donantes de Sangre, Cooperativa Elgoibarresa, Morkaiko Mendizale Taldea eta Gure Bide elkarteko sortzaillietako bat izan naiz. Baiña guzti horretatik poz gehixen eman didana igual Donantes de Sangre izan da, «humanitariamente» behintzat. 40 urtian egon naiz presidente Donantes de Sangre elkartian. Gure Biden ere 50 urte pasa dittut sozio... Bestalde, Club Deportivo Elgoibarren 10 urte egon nitzan direktibo; 16 urterekin hasi nitzan eta 26rekin laga. Orduan Don Tomás Zubizarreta medikua zan C.D. Elgoibarko presidentea. José Rezola ere izan zan orduantxe. Gero Morkaiko sortu gendun. Lehen Club Deportivo Eibarren geundezen, nola Elgoibarren ez zaguan... eta beti esaten gendun guk: «Horrenbeste kapazidade badakagu guk, ba!». Jose Mari Etxaniz eta Joxe Luis Eizagirre (medikuaren semia) orduan juntau giñan eta... hartu papelak, eibartarrekin alkartu eta... nola orduan mendixa politikia zan, jun giñan gobernadoriana eta esan giñon: «Nosotros pensamos esto y tal..». «Andar como es debido» esan zigun. Guk esan gendun hori garantizauta zaguala, eta hola sortu gendun Morkaiko 1943 urtian. Lehenengo presidentia Iñaki Konde ipiñi nahi zeben, baiña nola bera kartzelan eta egon zan deskartau egin zeben. Gero, atzetikan errespetatzen zitzakon baiña «oficialmente» ez zan. Ofizialki, Eduardo Agirre izan zan presidentia. Inguruetako mendixetara antolatzen genittuan erteerak.
Ramon Maiztegi Iriarte
Adozar (Aozar) [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Andonenea [baserriak / Urruzuno]
Artekale kalea [Kaleak eta plazak]
Bertutesorobekoaren txabola (Bertosobekoaren txabola) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Eulogio Estarta kalea [Kaleak eta plazak]
Irunagaerrota (Pontxera, desagertua) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lekunberri [baserriak / Urruzuno]
Olasoazpikoa (Olasope) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
San Joan plaza [Kaleak eta plazak]
Urkaregi [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ATZAPAR, atzaparra: Dedo. Pelotan eittia gustatze(n) (j)ata, baiña atzaparrak haundittuta askotan. Atzamar ere bai. Adineko hiztunek bereizten dituzte atzapar eta biatz hitzak (eskukoak eta hankakoak, hurrenez hurren).
ELEGANTE, elegantia: Elegante. Baiña pelotari elegantia izen dok hori, e! Elegantia pelotarixa. Orrek muñekiakiñ, gorputza geldi-geldi dakala, pelotia ondo ateratzen dau.
HANKA, hankia: Hanka jokua etara: Azkar ihes egin. Keixak harrapatzen ari zala, basarrittarra etorri dok; harek atara jok hanka jokua!; Hankak luzatu: Euf. Hil. Oin aprobetxau, hankak luzatu eta gero alperrik da-eta!
KONTRAKO EZTARRI, kontrako eztarrixa: Jaki bat eztarrian kateatzen denean esaten da kontrako eztarrira joan dela zerbait. Kontrako eztarrira juan jako ogixa, eta eztulka hasi da.
OSTU: DU aditza. Lapurretan egin.
TXIPRIZTIÑ, txipriztiña: Salpicadura.
Aldapa gabeko laurik egon ez: Gauza guztiek dutela zerbait txarra adierazteko; ez dagoela ezer perfektua. Ikus Arantzarik gabeko larrosarik egon ez.
Burua galdu: Zoratu. Juiziua galdu ere bai.
Gorri egon: Dirurik gabe egon.
Kakatara bialdu: Ikus Atzetik hartzera bialdu. Norbait antzarrak perratzera bidali.
Onetik erten (etara): Norbera(re)n onetik erten. Sacar de quicio, de sus casillas. Nere onetik erten eragiñ ditt.