Kalamua mendiko aterpetxera garraiatzen zituzten militarren gauzak. Arriskutsua omen zen, baina ez zuten inor zauritu. Elgetatik Arratera botatzen zituzten bonba galdu batzuk jausi ziren Idotorbe (San Pedro) auzoan. Normala omen zen balak lurrean sartzen entzutea, soroan lanean zihardutela.
-Orduan egin zittuen karreterogintza lanok eta heridutako barik.
-Heridu barik, inor ez zan entzun heridu zanikan. Eurek ere billurretan egoten zien. Han lautxua, hola lau-unatxo bat dao Kalamuan eta hantxe refujiua zeuan eta han refujio aldera eruan bihar hori eruaten zaben karigiori burdixakin. Ta hantxe lautxuan, bestaldeko mendixa gorrixena bistan eta ondo tokau, ez zakuen balazoik iñork hartzeik. Heridu iñor ez.
-Nahikua suerte.
-Bai, nahikua suerte, ez zan entzun behintzat.
-Eta frentia joan zanian?
-Joan zanian hamen hoixe, dana zulua ta. Gero hor Elgeta mendittik edo ez dakit nundikan Arrateko eliziai jaurti ziuazen kaiñonazuak eta han ez zaben joten ondo elizia eta bittartetik hona etortzen zien eta edozein tokittatik hemen; bum!
-Galdutako bonbak?
-Bai. Balazuak'e bai, balak ere. Balak ere etorten zien. Zzzu! Igual souan lanian eta zzust! eta albuan.
-Ez zan bromia izango, e.
-Ez hoixe, billur earra eukitzen giñuan. Usau azkenerako; halaxe zzust lurrian albuan balia ta. Jo bihar dabenik pentsau ere ez. Bai. Tristia zan haura.
Idotorbe (San Pedro) auzoko Egigurentxiki ("Eguentxiki") baserrian jaio zen. Bost anai-arrebatatik laugarrena izan zen. Aita etxekoa eta ama auzoko Aubia (Aubixa) baserrikoa zen. Bederatzitik 13 urtera arte auzoko eskolan ikasi zuen. Gero, kalera joan zen josten ikastera. Gerran anaia bat eta aita galdu zituen, eta honen ondorioz ama ere hil egin zitzaion. Baserrian bizi izan da beti. Urtetan, egunero joaten zen kalera esnea saltzera. Armueta baserrira ezkondu zen etxeko Antonio Arrizabalagarekin.
Aiastia (San Migel) [Baserri auzoak]
Antxusietagoikoa [baserriak / Urruzuno]
Aubiaerreka [Errekak]
Caballeroren txabola [baserriak / Urruzuno]
Garagartzaerrota [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Izarpeko txabola [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Lizundiaerreka [Errekak]
Olazarraga [baserriak / Aiastia (San Migel)]
San Roke kalea [Kaleak eta plazak]
Urondo [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
—Gaiñera, plataforma hoietan Euskal Astea ere antolatzen gendun urtero, euskera eta euskal kulturaren astea. Eta ekartzen gendun, ba, Juanito San Martin euskeraren inguruan, euskal historia klase zeraren bat… hitzaldiren bat emateko, euskal literatura eta abar eta abar.
—Liburu eta diska azoka be...
—Liburu eta diska azoka. Gero ez naiz gogoratzen ze urtetan zan, baiña Pedro Migel Urruzunoren urteurrena izan zan. Ez dakit jaiotzaren urteurrena izan zan... ez, jaiotzarena... edo beharbada bai edo lehen liburuarena. Eta zera antolatu gendun ere, eta guk ere parte hartu gendun horretan. Eta Euskaltzaindiko bilera udaletxian antolatu zan horren bueltan. Irratitik ere, ba, horren berri eman genduan. [...]
German Uriguen, «Etxegiña», danbolin-jole bat
eta lau pilotari Sigmako frontoian.
Merkatu plazan ere egitten ziran antzezlanak, batez ere udan. Eta plaza txikira komediantiak etortzen ziran. Paillazuak ziran eta oso espektakulo politta egitten zeben. Ikustera juten giñan, bakoitza bere sillatxua hartuta.
José Gurrutxaga Ondartza
Asko gustau izan jata beti teatrua, eta ahal nabanian juten nitzan. «El Caserío» eta «Txelu kartzelan dago» izeneko teatruak gogoratzen dittut. Errosarixo kaleko zine zaharrian ikusi nittuan.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Elgoibarren teatroko grupo onak ere egon dira. Jose Juaristi, Francisco Juaristi, Miren Vallejo, Manolo Rementeria... inguruan onenetakuak zirala uste dot, ondo preparauta. Taldiaren izena zan... Orfeón Lagun Onak de Elgoibar. Amistad taberniaren gañian zaukaben lokala. Santolaya zaharra ere ibiltzen zan hor, Lagun Onak-en.
Ramon Maiztegi Iriarte
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AMORRAU ERAIÑ: DIO aditza. Amorrarazi. Aditzaren partizipioa eta eragin erabiltzen da aditzaren forma faktitiboak osatzeko.
BURUTIK BEHERAKO, burutik beherakua: Meningitis. Burutik beherakuakin hil zuan haura.
GAIXO, gaixua: Adj. Koitta(d)ua-ren kidea. Gaixuak makiña bat sufrittu bihar izen du bizitza hontan.
JUIZIO, juiziua: Juiziua galdu: Burua galdu.
NAHITTANAHIEZ: Adb. Nahitaez, derrigorrez. A la fuerza. Derrior ere erabiltzen da. Bixarko amaittu bihar dot lan hau, nahittanahiez.
SO(R)O, so(r)ua: Campo de cultivo.
Are-makillia baiño okerragua izan: Sororako areak duen makila okerra da. Ikus Akerran adarrak baiño okerragua izan.
Diranak eta ez diranak esan: Sekulakoak esan.
Gu baiño hobeto daguana, eztago gaizki!: Oso ondo daudenek esan ohi dute.
Kate motzian lotu: Askatasun gutxi utzi norbaiti. Kate motzian lotu jok andriak Patxi.
Piparrik ez jakin (entendidu): Ezer ez jakin.
