Pare bat dozena abarketa josten zituztenean, abarketok entregatu eta, trukean, parean zegoen dendan salgaiak hartzen zituzten. San Frantzisko kalean zegoen abarketa-lantegi hori. Udan, etxeko atarira jaisten ziren jostera.
- Dozena bat alpargeta josteagatik, [?] azukar, ezta?
- Ez, gehixao izango zan. Bai, bai, dozena bat edo bi. Gu jeneralian bi dozena ekartzen genduzen.
- Egunian?
- Egunian ez. Igual gaur ekarri ta etzirako edo etzi damu edo, ezta? Nik laguntzen nion amari, berak ipintzen zian orratza, "bueno, ale, oin eiñin hau!". Ta berak muturrak eta horrek, pixkat kurioso ein biha zian ba ta. Ba gero hoixe, jenerua hartu, edozer, e? Dana, dana zauan. Zeuken euren zer txiki bat eta ta ta-ta-ta-ta? "Bueno, gelditzen zara hartzeko, ba, hiru pezeta edo" Ta hurrengorako ba haura gero. Bai.
- Osea ke, orduen apuntia ein biharrian, alrebes, ezta?
- Bai.
- Ni akordaitten naiz mutikotan, ba, amak bialketan niñuanian igual ba "ekarrizu ogixa, ekarrizu uruna ta esan apuntaitteko".
- Bai.
- Ta gero astian behin edo, bera faten zan ta pagaitten eben.
- Bai.
- Osea ke, zuk orduan eukitzen zeben sobran han.
- Sobran. Zentimo batzuk igual baiña, behintzat?
- Ta nun euen Peñalba denda hori?
- Hori San Frantzisko kalian?
- (gizona) Kaia tabernia badakik nun dauan?
- Ez.
- (gizona) Ez?
- San Frantzisko kalia badakit zein dan.
- Kaia, bastante aurrera juanda?
- (gizona) Beheko kalian daok hori.
- Bastante aurrera juanda, eskumatara tabernia dao oin.
- San Franzisko da Julian bizi dana, ezta?
- Ez, haura Santa Anan bizi da.
- A, Santa Anan bai, bai, bai.
- "San Francisco".
- (gizona) San Frantzisko kaleko komerziorikan edo ezautzen dok ezer?
- Ez.
- (gizona) Iriondo Kirolak eta? Ez, han, han dok, han behian dok.
- Orduen, kooperatibia edo dendioi azpixan eta gaiñien taillarra?
- Bai. [Koopera?] Hemen taillarra, oi! Hemen dendia, hemen dendia, alderdi horretan. Gero ataixa. Eta gero hemen abarketerixia.
- Osea ke, ate batetik bestera.
- Zeatikan denda gaiñian zauan habittazi? etxe bat. Baiña eurak zeuken parian han abarketerixia.
- Ia, ia, ia. Bueno, bueno. Zenbat alpargata josi dittuzu zuk orduen?
- Asko! Gaiñera udan ataira baja? jeisten giñan, portalera. Geure makanillia ta geure zera ta hantxe egoten giñan josten.
- Tertulixan.
- Bai.
Errosario kaleko Vallejonekua etxean jaio zen. Aita, sestaoarra, bost urterekin etorri zen Elgoibarrera; ama etxekoa zen. Lau anai-arrebatatik zaharrena izan zen Miren. Aitak forjan lan egiten zuen eta amak Peñalba espartin-tailerrerako josten zituen espartinak etxean, Mirenek lagunduta. Hiru urterekin eskola txikian hasi zen ikasten, euskaraz ; sei urterekin publikoetara pasatu zen eta erdaraz jaso zituen eskolak. Hamahiru urterekin gerra hastearekin batera, eskolok bukatu ziren. Anjel ?Mutriku? eta Antonio Manterolaren zuzendaripean, antzerki lanak egiten zituzten batzokian. Urte askotan jarraitu zuen antzerkia egiten; kale antzerkiak ere egin zituen, Eztei Zaharrak, senarrarekin batera. Hamabost urterekin Valenciaga tailerrean hasi zen lanean; gero ?Alcorta y Cía?n jardun zuen ezkondu zen arte. Pako Juaristi ?Txitxarrokua?rekin ezkondu zen Txitxarrokua etxera. Mirenen koinatua Bitor Arrieta ere egon zen elkarrizketan.
Aiastitxiki (Aiztitxiki) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Apatrizerreka [Errekak]
Austakon [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Donostia kalea [Kaleak eta plazak]
Garroren borda [baserriak / Urruzuno]
Jausoro plaza [Kaleak eta plazak]
Lizundiazpikoa [baserriak / Arriaga]
Oleta [Industrialdeak]
Santa Klara kalea [Kaleak eta plazak]
Urruzuno [Baserri auzoak]
—Eta zu ikastolan be, edo ikastolak sortzen be ibilli ziñan, ezta? Zu edo gizona edo bixok…
—Bai, gizona, bai. Gizona bai. Nik gero klasiak ere ematen nittuan.
—Ikastolan?
—Ikastolan ez. Ikastolarik ez zauan oindio.
—Euskeria erakusten?
—Bai. Gero haura egon zanian kartzelan, hemen egon nitzan Mecánica-n. Zeoze bihar naban ta, taillarretik ez genduan ezer atara ta, ezer ere ez. Eta hemen egon nitzan ta hemen denpora gitxi in naban, e? [...]
San Antolin baseliza auzotarren
biltokirik garrantzitsuena izan zen.
1972an bota egin zuten, autobidea egiteko.
Txiki-txikittatik mezetara juten ikasi genduan, ohittura hori hartu genduan eta orduan mezetara ez jutia zan pekatua. Gure etxian, gaiñera, mezetara juaten ez bagiñan... bueno! San Lorentzoko ermittara juten giñan mezia entzutera. Parrokixara gitxi, hillaren lehenengo barixakuetan. Gazte denporan Don Satur Campos zan San Lorentzoko apaiza. Ondarrutarra zan. Eta tartamutua zan pixkat eta Ebanjelixua edo esplikatzen hasten zanian, ezin izaten zaban pronuntziau ondo, eta lotsatu, gaiñera. Lehen, abadiak mezia aurrera begira ematen zaban; oiñ arpegixari begira ematen dabe, baiña lehen ez.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Domekero parrokixara juten nitzan mezetara, goizeko bederatziretan. Orduan mezia egoten zan sei t’erdixetan, zazpi t’erdixetan, zortzi t’erdixetan eta bederatziretan. Gero, hamar t’erdixetan, Meza Nagusixa. Hori domeketan. Lan-egunetan sei t’erdixetan, eta bederatziretan ere bai. Astian, sei t’erdixetakora juten nitzan. Urteko ixa egun danetan juten nitzan mezetara
Teresa Aginaga Madariaga
Mezetara juten nitzan beti gazte denporan, sekula faltau gabe. Goizeko seiretako mezetara juten nitzan ni igandero. Orduan abade mordua izaten ziran Elgoibarren, sei bat edo bai behintzat. Don Jose Antonio, Don Severiano, Don Saturnino eta Don Julian gogoratzen dittut. Danak ezagutzen nittuan nik.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ALE, alia: Grano, pedazo. Erabilera enfatikoetan: A ze sagar aliak ekarri dittuan Berdungo andriak! Aliak: emakumeen titiei ere bai, lagunartean: Horrek dakaz aliak, horrek!
BIXOK: ... eta bixok (hirurok...): Miren eta bixok juan giñan hondartzara. Hori dioena ere sartzen da, noski, zenbaki horretan: Miren eta bixok; Miren, Pako eta hirurok...
EZKERO: 1. Baldintza perpausak egiteko menderagailua (Partizipioa + ezkero; Aditz-izena + ezkero): Ondo egon ezkero, soldautzia ondo pasatzen dok, tirorik ezian. Gerria dok txarra. / Permisorik izete ezkero halako lekutik etortzeko, ba, biher izaten zuan zortzi-hamar egun ero, gitxienez. 2. Denborazko perpausak egiteko menderagailua: (behin) ... –tu ezkero (askotan aditza elidituta): Behin sei-zazpi urtera ezkero, segia ta.
JAURTI: DU aditza. Lanzar, tirar. Bota ere bai. Eta landarak ihartzen diranian, danak jaurtiko jaittuat, eta kitto.
MORDO, mordua: Asko. Eta oiñ hamar orduan hortxe-hortxe juten da autobusa. Baiña, hala ere, ordu mordua dago.
SANOPOTRO, sanopotrua: Lgart. Majadero.
Behia jo; behia jota (egon): Erori; hauts egin. Baita, zabalkuntzaz, desmoralizatu ere. Hor basarrixa oiñ behia jota dago. / Jo jok behia gure Patxik!
Gabetik goizera: Azkar, bat-batean. Gero, eztakit zer enfermedade harrapau ziuen, eta jota gabetik goizera, jota.
Itxuen herrixan, tuertua nagusi: Zerbaitetan maila onik ez dagoenean, nagusi izaten erraza dela adierazteko.
Mutilletan egiñ: Ligar con chicos.
Txatxaria (izan, euki, ibilli...): Fundamento. Hori dok, hori, txatxaria!
