Ezkondu ziren eta ekarri zituzten umeak. Ahal zen azkarren ekarri behar ziren orduan, ez zen orain bezala. Bizimodua zeharo aldatu da, ez daki onerako ala txarrerako. Orduan errespetu handia zegoen etxean.
Edurne:-Eta gero hori. Ezkondu giñan eta, Nati, ekarri gendunazenan umiak...
-Zuen sasoiak umia eukitzia ta haurdun egotia ta zela izaten zan?
Edurne:-Euki in bihar zan; derrepente ez bazenduan ekartzen, ematen zaban ez zenduala balio. Ez da oin bezela, programauta dauala dana.
-Lehen ezkonduta segiduan ekartzen zan...
Edurne:-Ahal zan azkarren, ahal zan azkarren.
-Puxkat tardau ezkero ya, horrek ez dau balio.
Edurne:-Ene, horrek ez dau balio. Hola zan, e. Eta oin enkanbio esaten debe ezkonduta, bueno, aprobetxau in bihar dou oin urte batzuk, ondo pasatzeko eta. Baiña ez, oso diferentia bizimodua. Beittu, gu gaztiak giñanetik hona "ciento ochenta grados" esaten dana kanbixau da. Oin, ez dakit onerako o txarrerako, e! Batzuetan pentsatzen dot ez dala hain onerako ere. Zegatik oin dauan beste libertade ez zauan lehen eta.
Nati:-Eta lehen zeuan errespetu haundixa etxian. Eta esaten zeben, halako ordutarako etorri bihar dozu eta halako ordutarako etorri bihar giñan. Eta angelusa hamarrak inguruan, ordua zan etxeratu bihar ziñana.
Edurne:-Enkanbio oin eitten debe gaupasa, bi gaupasa igual, zeatik nik nere etxetik ikusten dittut, hor Guass-a egonda ez, horren kontra. Bueno, "unos panoramas...".
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Agirretxiki (Agarre-Txiki) [baserriak / Azkue (San Roke)]
Antxusietabekoa [baserriak / Urruzuno]
Artetxe kalea [Kaleak eta plazak]
Bolatokiko parkea [Kaleak eta plazak]
Galburusoro [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Itzaingoa [baserriak / Altzola]
Leruntxiki [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Olazabal [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
San Pedroko zubia [Zubiak]
Urkiola [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
—Eta gero hor, Gabonetan...
—A! Klaro, hori... 12 bat urte eukiko nittun. Badaukat argazki bat oso politta, gaiñera. Eta, orduan, Marisol Gurrutxagak –nere lehengusiña– eta Itziar Garciak –nere lehengusiña– egiten zuten zortziko bi talde eta ikasten zian hiru dantza: `Artzai buru txuri bi´ kantuan, `Ingurutxua´ eta `Txalo-dantza´ egiten zan, edo `Makil-txiki dantza´. Nik uste dot txaluekin egiten gendula. Edo makillekin, ez dakit seguru. Hiru hoiek. Eta egiten zian ensaiuak elizako sakristiaren atzekaldeko lokal batetan, santuak gordetzen zian armarixuan lokal haretan. Egiten zian... ensaiatzen zian, ba, ez dakit, hillebete edo bi hillebetian. Kriston lana egiten zuten, ze bueno... Nik uste dot ziala zortziko... [...]
Gure herriko jaietan betidanik egin izan dira
dantzarien eta dultzaineroen ekitaldiak.
Elgoibarko jai onenak San Bartolomiak ziran. Fama asko zauken. Hasieran 3 edo 4 egun izaten ziran, baiña gero astebetera luzau ziran. San Bartolomietan kanpaiak izaten ziran sokamuturra hasi baiño lehen; gero, San Bartolome egunian Bandaren kontziertua izaten zan, eta mezia. Jeneralian, banda militarra etortzen zan orduan, Burgosekua. «De categoria» zan. Profesionalak ziran. Egun guztia instrumentueri begira. Oso giro ona egoten zan txikiteuan. Gaiñera, nola lehen jendiak kantau egitten zaban asko... oingo gaztiek ez debe kantatzen. Sokamuturra ere egoten zan, eta enbolauak Plaza Txikixan. Gabian musikia zaguan. Eta tiobibuak, norixia eta hori.
Ramon Maiztegi Iriarte
San Bartolome egunian Meza Nagusixa egoten zan lehenengo, eta gero pelota partiduak, luziaguak! Eta partidua amaitzerakuan musikia egoten zan. Baiña ez zan amaitzen sekula. Bi edo hiru partidu ipintzen zittuen eta! Ni partidua ikustera juan naiz, urte askuan. Sokamuturra ere egoten zan goizian. Gu juaten giñan, han zezena eta gu beste puntan. Txiki eguna ez zan gaur modukua. Orduan arratsaldia zan politxa. Lehen gaztiak eta ez ziran juten bazkaltzera, nagusixak bai. Oso giro edarra egoten zan. Kuadrillan beti zaguan xalauren bat eta hantxe monigotiak egitten... Ene! Ze ondo pasatzen gendun! Monje, Eduardo, Santi... harekin danekin barre asko egitten gendun.
Mª Josefa Unzueta Iriondo
Txiki eguna zan San Bartolome jaixetatik gehixen gustatzen zitzatana. Gizonak eta emakumiak bakoitza bere aldetik ibiltzen ziran. Gizonezkuak tabernaren batian bazkaltzen zeben, eta gabian, alkartu egitten giñan. Lehen, emakumiok ez gendun bazkaririk egitten, etxian bazkaltzen gendun, eta gero, arratsaldian ertetzen gendun lagunekin. Kalejiran ere ez ziran gizon eta emakumiak alkarrekin juaten. Txiki eguna oso gogoko nauan. Zezena amaittu ostian, koadrillak mahatsa erosten zeben, San Frantzisko itturrixan jarri eta bertan jateko. Egixa esan, koadrilla batzuetan mahats aliak botatzen ziuezen alkarri, baiña ez zan gaur egun bezalakua. Oiñ, ura, ardaua, arrautzak eta iriña.
Teresa Aginaga Madariaga
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AMAGIÑARREBA, amagiñarrebia: Suegra.
BORONDATE, borondatia: Borondatez: Por propia voluntad. Baiña adarixak euren borondatez eitxen dabe (alkar jo) ... idixa ez, idixa obligau eitxen debe.
FIRIN-FARAN IBILLI: Batera eta bestera ibiliz probetxuzko ezer onik egiten ez duenari esan ohi zaio. Ibili asko eta gutxi egin. Ezer eztok egin gaur, firin-faran ibilli haiz egun guztian. / –Banixe kalera. –Bai, ibilli oiñ ere firin-faran!
JO TA KEIA: Jo ta sua! ¡Dale que te pego!
MUTILZAHARTU: DA aditza. Ezkondu? Nik hogeta hamar urte eta horrek hogeta lautik bostera ero hola. Ni mutilzahartuta.
SEGURANTZIA EUKI: Seguridad, certeza. Asko igertze jauek. Bai. Eta nik badaukat segurantzia.
Astegun buruzuri: Aste erdia aste bukaerarekin kontrajartzeko. Hik dakak baloria, hik: Gabiñera hua afaltzera astegun buruzurixan!
Egurra eman: Meter caña. Egurra ematen juen. Guri etzigun hainbeste efe(k)to eitten, baiña neskeri ta, kriston bilddurra sartzen jauen.
Hankamotz geratu: Zerbait osatu gabe, amaitu gabe geratzea.
Koplarik ez: Koplekin ez etorri: Txorakeriekin eta aitzakiekin ez etortzeko adierazten du.
Praillian dozenia, hamahiru: Fraileak beti eskean ibiltzen direlako esaten da.
