Ikazgintzan ibilitakoa. Beraien baso batean haritza jo eta pinua sartzea erabaki zuten. Orduan egin zuten ikatza, 1950 inguruan.
- Ze esaten gare? Ez juat entzuten eta.
- Iketza eitten zenduala zuk.
- Iketza baten ein gendun, baten, baten.
- Kontau, kontau pixkat istorixia ikatzana ta, ze hamen...
- Iketzana? Ba iketza, mendi bat euen... [...] Mendi bat gaunken, zera, haritza edo sartzen [...] eta haritzak ez zaban balio ezetako orduen. Ta ba pentsau genduen, jo haritza eta piņua sartzia. Eta piņuak orduan gehixao produzitzen zaban eta piņua sartu. Ta hortittik ba, orduan balore gitxi zeuan basuan, haritz zaharrak eta haritzak, horrek ez zeben balio ezetako be. Iketza orduaintxe ein gendun.
- Eta zuk zeuk, zuk?
- Neuk ez, beste obrero batek eta neuk lagundu.
- Eta noiz hori?
- E?
- Noiz?
- El aņo... el aņo 50 edo holakotxe baten. Bai.
- Hamen?
- Bai, hor behian daukeu terreno bat eta hortxe behien, Ziarda badakizu nun daon? Han azpikaldian.
Aiastia (San Migel) auzoko Berdezkunde baserrian jaioa. Aita ere bertakoa zen. Bertan bizi izan da beti. Emaztea Markina Etxebarrikoa. Gerra garaian bakarrik irten zen baserritik. Hiru urte egin zituen nazionalekin.
Aldabe [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Ariztizabal [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Barrenaerrota [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Errekarteberri [baserriak / Azkue (San Roke)]
Haizetxe [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Kamiņerokoa [baserriak / Azkue (San Roke)]
Metalkoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Palazio [baserriak / Arriaga]
Trenbide kalea [Kaleak eta plazak]
Zabaletabekoa [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
—Noiz sortu zan Ongarri?
—Begoņa: A, hori nik ez dakit.
—Gloria: Hori ez dakigu noiz... zenbat urte eingo zaban... Bueno, entereau leike.
—B.: Ez dakit, 59an, 60an… hor, hor gutxi gorabehera.
—G.: Lehenengo tabernia izen zan haura, Errezabalko tabernia.
—B.: Baiņa famillia baten tabernia izen zan.
—G.: Baiņa gero, harek laga zebenian...
—B.: Gero soziedade bezela erosi zan.
—G.: ... hartu zeben…
—B.: Bai, gizonezko…
—G.: Grupo hori, gizonezko grupuori.
—B.: Gizonak bakarrik zian, e. Eta gastronomika bezela hasi zan.
—G.: Gero eskatu zeben kultural bezela. [...]
Gelan dagoen Diktadura garaiko ikasle talde baten ohiko irudia.
Eskola publikuetara jun nitzan Aita Agirre plazan. 7 bat urterekin hasiko nitzan ikasten. Lehen parbulotan ere egon nitzan hantxe bertan. Saturnino Ciaran izan zan irakaslia; horrek bai merezi zabala omenaldixa! Eskolia, ipurdixa garbittu umieri... danetarik egitten zaban harek. Gero, Pilar ikastetxia ipiņi zabenian, hara pasau giņan. Orduan duro bat pagau bihar izaten zan. 15 urtera arte egon nitzan Pilarren. Danetarik ikasi gendun hantxe, baiņa dotriņia zan printzipala. Oso ondo erakutsi ziguen dotriņia hantxe.
Ramon Maiztegi Iriarte
Aita Agirreko eskoletan Doņa Basilia, Doņa María, Doņa Adelaida eta Doņa Priscila izan ziran ezagutu nittuan maestra batzuk. Danak kanpokuak ziran, eta erderaz egitten gendun dana. Euskeraz maestriak ere ez zakixan.
MĒ Josefa Unzueta Iriondo
Oporrak izaten ziran agostuan edo, baiņa ez oin modukuak, hiru hillabetekuak eta holakorik, ez. Hillabete bat edo izango zan. Aste Santuan ere egun bat bakarrik. Ez oingo moduan, hamabost egun.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ALTU, altua: Alto / -a. Neurriak adierazteko arruntagoa da alturan x metro izan, neurtu aditza baino; Presiak daukaz ehun da hogeta hiru metro alturan.
BLASTIUA: Jipoia.
EZTOK!: Ezta-ren parekoa. Elkarrizketetan-eta asko erabiltzen den interjekzioa: Beste bat kontauko dixat. Etxak inporta, eztok?
JESUS!: Istorixak asko jaukadaz nik, Jesus, Maria ta Jose! / ĢEzaizu hainbeste ipiniģ. Norberak esan bihar askotan, mutill. Bestela Jesus, Maria ta Jose, ze jateko! / Gora allegau gabe, eta honetan, kaņonazo bat kamiņo erdixan sartu zan. Josus!
MOZOLO, mozolua: Lelo.
SASOERATU: Adinean sasoi batera iritsi. Aitta oiņ hil dan horren semiak be(de)ratzi ume jaukaz. Eta danak sasoeratu diranian, neska ta mutill, ba, danak kotxia.
Aurrerapena eman: Normalean ezezkoan: no animar a hacer algo. ĢBeste guztixak erromerixan, eta hi lanian beti, soiņujollia beti lanianģ, esate(n) zaban. Gure aitxa zan, guri ez zigun ematen aurrerapenik sekula (soiņua jotzen ikasteko).
Eutsi goixari!: Animoak emateko erabiltzen da.
Hurrik eman ere ez: Ezta gutxiago ere. Hala ere, galdu ein tzaban aurrian. Gero sakia hartu zaban pelota batekin, eta akabo. Ezin hurrik eman.
Lekutan egon: Urruti egon. Eske pentsau, Melillaraiņo jun in bihar da, e! Lekutan dago haura!
Telarik gabeko guardasolak baiņo okela gitxixago euki: Oso argal daudenengatik esateko.
