Ikazgintzan ibilitakoa. Beraien baso batean haritza jo eta pinua sartzea erabaki zuten. Orduan egin zuten ikatza, 1950 inguruan.
- Ze esaten gare? Ez juat entzuten eta.
- Iketza eitten zenduala zuk.
- Iketza baten ein gendun, baten, baten.
- Kontau, kontau pixkat istorixia ikatzana ta, ze hamen...
- Iketzana? Ba iketza, mendi bat euen... [...] Mendi bat gaunken, zera, haritza edo sartzen [...] eta haritzak ez zaban balio ezetako orduen. Ta ba pentsau genduen, jo haritza eta piņua sartzia. Eta piņuak orduan gehixao produzitzen zaban eta piņua sartu. Ta hortittik ba, orduan balore gitxi zeuan basuan, haritz zaharrak eta haritzak, horrek ez zeben balio ezetako be. Iketza orduaintxe ein gendun.
- Eta zuk zeuk, zuk?
- Neuk ez, beste obrero batek eta neuk lagundu.
- Eta noiz hori?
- E?
- Noiz?
- El aņo... el aņo 50 edo holakotxe baten. Bai.
- Hamen?
- Bai, hor behian daukeu terreno bat eta hortxe behien, Ziarda badakizu nun daon? Han azpikaldian.
Aiastia (San Migel) auzoko Berdezkunde baserrian jaioa. Aita ere bertakoa zen. Bertan bizi izan da beti. Emaztea Markina Etxebarrikoa. Gerra garaian bakarrik irten zen baserritik. Hiru urte egin zituen nazionalekin.
Aldazgain [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Armuetaberri [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Belarretaberri [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Erretsundi kalea [Kaleak eta plazak]
Ibarrenea [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Kortaberritxo [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Momiolaerreka [Errekak]
Pelisen borda [baserriak / Urruzuno]
Ugarroa [baserriak / Azkue (San Roke)]
Zirarda (Ziarda) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Urtero halaxe. Astero klasiak eman. Pasatzen dana, klaro, ez gendun mugarik jartzen. Ta, orduan, jente asko apuntatzen zan ta askotan bertso-eskola baiņo gehiago guarderia bihurtzen zan. Esan nahi dot umiak danak... eta danakain bertso-mundua... Ta ze eitten gendun? Ba kantuak ikasi. Zeranak, Bilintxek kantatu zittuenak, “Triste bizi naiz eta hilko banintz hobe” eta bestea eta… edo Txirritak kantatutako besteak eta… holan, bertsoak ikasi eta ikasi. Gero, gaiņera, Dorronsorok urte horretan talde bat alkartu giņan komeni zalako bertsoak ataratzia bere musika eta guzti, herriko tradizioan zeuden bertsoak, memorian zeudenak, eta baita ere Antonio Zabalak Hauspoan bildutako hoiek eta. [...]
Lehenengo Jaunartzearen eguna
oso berezia izaten zen gure aiton-amonentzat.
Nere komunixua sentzillo samarra izan zan. Zuriz jantzitta jun nintzan, habittua jantzi gabe, hori gerokua da eta. Parrokixan egin naban. Guztira, hirurogei bat neska-mutill izango giņan. Egun haretan etxian bazkari berezixa egin genduan. Beti zaguan zeozer etxian jateko, eta konejo bat edo jan genduan.
Ventura Agirregomezkorta Ibarluzea
Nere komunixuan mariņel jantzitta jun nitzan. Akordatzen naiz kordoi zurixa eruan biharrian gorrixa eruan nabala, azulari ondo etortzen zitzakolako. Eta nik neure artian: ĢEsango die zeozer!ģ. Nere aitta naukan goguan, sozialistia zan eta. Eta, hara, baten batek esan zidan ĢAizu, zelan ipiņi dozu kolore gorrixa? Eta nik erantzun nion azularekin ondo geratzen zala. Baiņa horrek amorrua eman zidan. 11 edo 12 urterekin egin naban komunixua. Alde batian mutillak gauden, eta bestian, neskak. Baiņa ez genduan ospatu.
José Gurrutxaga Ondartza
Ondo akordatzen naiz nere komunixuarekin. Elgoibarren egin naban, kalian. Hamaika urterekin egin naban. Igual 200 neska-mutill izango giņan, herri guztikuak. Goguan dakat nola jun giņan: traje berri-berrixa jantzitta. Eta egun haretan Elgoibarren konfirmaziua tokau zan. Eta obispua etorri zan. Eta berak eman zigun komunixua guri. Eta ondiokan ere esaten die Elgoibarren: Joxe, akordatzen haiz nola eman zixan obispuak? Nola ez naiz akordauko, ba! Obispuak ematia beti izan da harro egoteko motibua.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
BADAEZPADAKO, badaezpadakua: No de fiar, sospechoso. Badaezpadako jende asko dago politikan.
ENTZUT(Z)IA EDUKI: DU aditza. Entzutea, zerbait entzuna izatea. Romanolosen entzutia eukiko zendun, ezta?
HAUNDI-ORKI, haundi-orkixak: Lo gordo, lo grande. Dana ez bada ere, haundi-orkixak ja(n) (eg)izuz behintzat.
KUKURRUKU-EZTUL, kukurruku-eztula: Tosferina.
PARTEZ: Post. Ordez. Ni zure partez jzango naiz. / Gorantzixak eman nere partetik.
TXORTA, txortia: Txortan egin: Lgart. Larrutan egin, larrua jo.
Astuak baiņo lan gehixago egiņ: Lan asko (edota astuna) egiten dutenengatik esan ohi da.
Eskasa geratu: Quedar pobre, poca cosa. Beti etorri eitte(n) jat. Eta bixok juten gara, bi lagun, bakarra eskasa gelditzen da.
Heguak ipiņi: Euf. Hil. Oiņ bakandu dittuk asko, e! Pentsa'ik, oiņ larogei urte eukitzeko, bittarte horretan zenbatek heguak ipiņiko zittuan.
Lapur bildurrik gabe egon (geratu): Norbaitek diru guztia gastatu duenean (jokoan edo juergan), etxera Ģlapur beldurrik gabeģ doala esan ohi zaio, poltsikoak hustuak ditu eta.
Saltzeko ez euki: Estimazio onean eduki. Gure alabak eztauka anai txikixa saltzeko!
