"Markesaren alaba"ren beste bertsio bat. Lehengoa baino osoagoa.
1
Markes baten alaba
interesatua
marinero bategaz
enamoratua,
deskubritu gaberik
beran sekretua,
ampriua zeban
barrena sartua.
2
Egun senalle bat zan
goguan hartzeko,
esan ziola horrek
etxera joateko,
desio dedan hitzak
manifestatzeko,
Ai Antonio zuregaz
nago izateko.
3
Zela esaten didazu
Juanita hitz hori,
tentatzen ai zerala
traza badirudi,
ez zait zure gradurik
tokatutzen neri,
ez ixozu egin burlarik
marineruari.
4
Eruki dezakezu
ongi sinistua
aspaldian nauala
ni zuri gustaua,
ez zaitut nik utziko
desanparatua,
hala egiten dezu
gaur juramentua.
5
Konformatu ziraden
alkarren artian
ezkonduko zirala
hurrengo urtian,
eskolak ikesteko
bien bitartian
beraren herritikan
guztiz apartian.
6
Hola disponiturik
jarri ziran biak
kartaz entenditzeko
alkarren berriak,
formalidadiakin
jartzeko egiak
baiņa lo ez ziran egon
ama horren begiak.
7
Ezin egon zan ama
hitz hori sufritzen
berihala hasia zan
kartak detenitzen,
intenzio haundiaz
ezkontza galdutzen,
Juanitak holakorik
ez zeban pentsatzen.
Eibarko Iraegi baserrian jaio zen, zazpi anai-arreben artean. Ama bertakoa zuen eta aita Aramaioko Kerizti baserrikoa. Bertso kantaria izan da bizi guztian, aita Julianek irakatsita. Hogeita hamar urte zituela, Elgoibarko Aizpizkarbekoa baserrira ezkondu zen, bertako Casto Agirregomezkortarekin. Hiru seme-alaba izan zituzten.
Abatetxerreka [Errekak]
Andikao [baserriak / Azkue (San Roke)]
Arriagaberri [baserriak / Arriaga]
Bertutesoro (Bertosogoikoa) [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Etxezarra [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
Irunagaberri [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Lekueder parkea [Kaleak eta plazak]
Olasoarte [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
San Ignazio kalea [Kaleak eta plazak]
Urazandiko zubia [Zubiak]
—Noiz sortu zan Ongarri?
—Begoņa: A, hori nik ez dakit.
—Gloria: Hori ez dakigu noiz... zenbat urte eingo zaban... Bueno, entereau leike.
—B.: Ez dakit, 59an, 60an… hor, hor gutxi gorabehera.
—G.: Lehenengo tabernia izen zan haura, Errezabalko tabernia.
—B.: Baiņa famillia baten tabernia izen zan.
—G.: Baiņa gero, harek laga zebenian...
—B.: Gero soziedade bezela erosi zan.
—G.: ... hartu zeben…
—B.: Bai, gizonezko…
—G.: Grupo hori, gizonezko grupuori.
—B.: Gizonak bakarrik zian, e. Eta gastronomika bezela hasi zan.
—G.: Gero eskatu zeben kultural bezela. [...]
Debako hondartzan hartutako irudia.
Zutik: Miguel Ajubita, Prudencio Etxaniz, (...) eta Estanis Azkue.
Eserita: Sinfoniano Abascal eta Sebastián Unzilla.
Trenian juten giņan hondartzara. Beti egoten zan tren espezial bat ordu bi eta erdixetan, gero, sei eta erdixak zazpirak aldera bueltatzeko. Trenak jendez lepo juten ziran, tren gitxi zagualako jendia juteko. Makiņa harek oso poliki juten ziran. Hondartzan etzan pixka batian, baiņua hartu, eta listo
Eugenio Diego Aranburu
Batzuetan, ez askotan, hala ere, Debako hondartzara juten giņan; takoidun zapatak eta guzti jantzitta. Orduan ez zan, gaur bezela, eguzkixa hartzen. Egixa esanda, kolore zurixa eruaten zan.
Teodosia Iriondo Garate
Bainujantzi gitxi zaguan, eta hondartzan bertan bazaguan kaseta bat baiņu-jantzixak alkilau eta erropak zaintzeko. Hori 1945 urtian bueltan zan. Alkilerra pagau, eta baiņujantzixa bueltautakuan, berriz ere erropak ematen zittuen. Baiņu-jantzixan alkilerra oso merkia zan. Guk, kuadrilla osuak alkilatzen genduan. Oso hanka zabaleko baiņu-jantzixak ziran, oso haundixak, danontzako modukuak izan zeittezen.
Eugenio Diego Aranburu
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AIZERI, aizerixa: Azeria.
BIDAR: Amar bat bidar izan naiz uda ontan Donostian. Aldiz ere bai. (...) matraillekoren bat igual. Hola ematen juen en jeneral. Eta berriz ondo garbittuta juten ezpazan, bi bider bialdutakuak ere bai.
ETE: Ote-ren aldaera. Etorri ete da Miren oporretatik?
IXKO, ixkua: Hori dok ixkua, hori! Mutil handiengatik esan ohi da.
MARTI, martixa: Marzo. Oso adineko hiztunek ezagutzen dute. Bestela, martzua, martxua.
RI-RA: Onomat. Azkar. Di-da ere bai. Ri-ra ein juagu dana, hasi eta amaittu egun batian.
Atzekoz aurrera (ipiņi, jantzi...): Alderantziz. Atzekoz aurrera jantzi dozu jertsia.
Eskumia eta ezkerra nun daguan jakiņ ez: Tontoei esan ohi zaie.
Hitzian eta hitzian: Ikus Hitzian eta hortzian.
Larri ibilli: ĄSeguramente que si!, ĄApostaría a que si! —Badator ekaitza. —Bai, larri ibilli!.
Santua ez izan: Fidatzeko pertsona ez izan. Errepikatuta ere bai askotan: eztok santu-santua.