Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

Marrazketa maisu Lanbide Eskolan

Lanbide Eskolan marrazketa maisu ipini zuten. Beti marraztu izan du. Eginez ikasten da.

- Bernardoren ordezko moduan egon ziņan zu ofiziua erakusten batzun batzuei?

- Gero bai. "Escuela de Formaciķn Profesional" ipini bihar zanian, ba hasi in bihar zan zeozetan ta ni dibujuan. Ni maixua nitzan, dibujoko maixua. Ta ha zeozen batzuek, Florentinon semia ta horrek dibujua. Adornua.

- Hori izango zan ya forjia ta... Forjan zenbat urte in zenduzen?

- Nik hamasei bat urte. Edo gehixao igual, ez dakitt. Soldautzara jun arte.

- Eta gero forjia bukatu eta hasi ziņan dibujoko...

- Ni dibujua beti.

- Orduan forjan zendela ere egon ziņan dibujua ematen?

- Ni dibujua beti. Nik papela ta dibujua beti in dot. Ta lapitzezkuan, beti dibujua eitten. Eitten-eitten-eitten, afiziņua, ta gero konstanzia esaten dana; Afiziņua euki ezkero, eta horixe bihar da dibujuan. Horixe bihar da, "hace falta constancia".

Julian Zabaleta Barrenetxea (1921)

"Yulen" Elgoibarren jaio zen 1921ean. Aita eta ama ere elgoibartarrak ziren. Aita, Telesforo, don Antonio Arrillaga medikuaren txoferra zen eta ama, Josepa, Sallobente auzoko Musillo baserrikoa. Herri-eskolan ikasi zuen don Marino eta don Erasmo maisuekin. Lanbide-heziketan berriz Bernardo Ezenarro izan zuen marrazketa artistiko zein linealeko irakasle. 15 urterekin hasi zen lanean, Elgoibarko forjetan lehenengo eta Jose Leon Ziaran, Jarbe eta Danobaten beranduago. Eibarko Hortensia San Martinekin ezkondu zen 1951n eta bi seme izan zituzten. Bi zaletasun izan eta landu ditu: mendia eta marrazketa. Marrazketarako bereziki txikitatik erakutsi zuen berezko dohaina eta trebezia.    

Toponimia


Toponimoak

Akei [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Arandiakoa [baserriak / Altzola]

Balentxi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Elordi [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Goikoerrotako zubia [Zubiak]

Juaristiaundi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Makibar [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Otaerrota [baserriak / Urruzuno]

Soroarterreka [Errekak]

Urteaga (Urtia) [baserriak / Aiastia (San Migel)]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


Amatxo — 1969

Marxen ondoko errebisionismoa (Gotzon Garate) — 1974

Erriaren meza — 1966

Ikastola hiztegia

Ikasteko

Mutuaren hitzak (Hasier Etxeberria) — 2005

Lekukotza

elgoibar — Andoni _Segundo Armero Elgoibar (1957)
Guraso erdaldunen onespena D ereduari

Eta azpimarratu behar dut, gainera, D eredua ezartzea guztiz –guztiz, e!– espaiņolizatutako eskola baten ez dala erreza, lehen esan dudan bezala. Klaro, gurasoen onespena ere lortu behar zan eta guraso gehienek ez zekiten euskara. Eta, hala ere, D eredua beti babestu egin zuten, hau da, oso babestua izan zen D eredua. Eta Muguruza eskola garai hartan oso kontraste haundiko eskola zan. Ze zan eskola komarkala. Ordun, jasotzen genitun auzoetako ikasleak, inkluso baserrietako jendia. Ordun, bazegon –ba, ez dakit ze porzentaia egongo zan, baiņa– porzentai bat euskaldun peto-petoez... [dago]. Hau da... Holan. Eta kontrastea zen. Ba, bueno, hori lortu zan aurrera eramatea. [...]

Elgoibartarren esanetan


Eibarko Ipurua futbol zelaia inauguratu zeneko partiduan,
Elgoibarko Klub Deportiboak aurkeztu zuen hamaikako titularra.
1947 urteko azaroaren 14a.

Neri fubola gustatzen zitzatan, eta Elgoibarko taldeko soziak giņan kuadrillako lagunak. Lehen Elgoibar eta Eibarren arteko partiduak izaten ziran, baiņa gero harek ixo egin zeben goragoko kategorixara. Burruka haundiko partiduak izaten ziran harek, eta jende asko etortzen zan ikustera, Eibartik ere bai. Anbiente ona egoten zan, baiņa batzuetan hasarratu eta dana egitxen ziran.

Teodosia Iriondo Garate

Euren futbol zelaixa izan aurretik, eibartarrak Elgoibarrera etortzen ziran jokatzera. Gogoan daukat Ipurua inauguratu zebeneko eguna. Egun hartan, Domingo Arrillagak, Eibarko medikuak, kopa bat eman zaban inaugurazio partido haura irabazten zabanarentzat. Partidua Eibar eta Elgoibarko taldiak jokau bihar zeben. Eulogio Etxeberriak, orain Bilbon jokatzen dauanaren aittittak, gola sartu zauan, eta Elgoibarrek irabazi zauan 2 eta 0. Gu Txankiaren kamioian juan giņan, Ezkurra txofer zala.
Elgoibarkuak irabazi zebenian, kamioian babestu behar izan gendun, eta korrika batian, handik ospa egin, gure kontra harrika hasi ziralako. Han geldittuz gero, hilko giņuezen.

Eugenio Diego Aranburu

Baten egin genduan partidua Lerunen, Altzolako zaharrak eta gaztiak. Rivero izan zan arbitrua. Elgoibartarra zan, eta Primera Division-eko arbitrua izandakua. Enpatau egin gendun. Etxian jendia hasarratu egin zan, zaharrak eta gaztiak. Hortxe egon zan asuntua; ama, aitta, amama... batzuk gaztien fabore, beste batzuk zaharren fabore... azkenian danak hasarre. Altzolako jende guztia juan zan ikustera. 1960 urtian edo izango zan partidu hori... Baja mordua, gaiņera, gero, eh! Hurrengo egunean lanera juan bihar, eta lanera ezin juan! Partidua kondiziuetan jokau zan; abarkekin jokau bihar zan, bestela, ostikada peligrosuak jo. Gaiņera, elurra egin zauan.

Juan Lariz Garate

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


ABURRIMENDU, aburrimendua: Aburrimendu itzala, pelikula haura!

BEHE, behia: Suelo. Beia jo; beia jota (egon): Hor basarrixa oin behia jota dago. Beortzai Goixa? / Jo jok azkenian behia! Ik. JO sarrera.

ESKAPADA, eskapadia: Escapada. Eskapadia ein juagu oiņ ere: errekara jausi ez geranian!

IBILI: 1. DA aditza. Andar. 2. DU aditza. Erabili, utilizar. Aurki, berriz diru berri hori etorriko jaku, eta horrekin izengo dogu lana, ee! –Bai, horrekin ere izengo da lapitza edo boligrafua ibilli biharra. / Nik esaten dot eze ... erozeiņek haura ezin tzekiela ibili, haura katxarro zaharra. / Guk ibilli doguna, bertako euskeria, hurrekua. Ibili hurrenguan ere! Ibilli-ibilli egin: Ibilli-ibilli egin, eta azkenian lortu jok.

LOKATZA, lokatzia: Barro. BASA, basia ere bai.

PLAZATAR, plazatarra: Plaza aldeko jendea. Eta maalatarrak eta plazatarrak beti burrukan, eta beti maalatarrak irabazi.

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Aterik a(d)iņa ( / beste) maratilla euki: Gauza guztientzat erantzuna edo irtenbidea daukanari esaten zaio.

Eskerrak ... eskumiari: Hitz-jokoa, norbait eskerrak ematen hasten denean erabiltzeko, berdin ahoskatzen dira-eta bi hitzak (esker eta ezker). —Eskerrak ... —Bai, ezkerrak [eskerrak] eskumiari!

Hill arte bizi: —Bizi haiz? —Bai, hill arte behintzat bai!

Lapurrak lapurrari bildur: Lapurrak uste du besteak bera bezalakoak direla.

San Bizente hotza, neguaren bihotza: Urtarrilaren 22a da San Bizente eguna.

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Heriotzak
Izpar beltza.— Euzkadi, 1931-12-25 | Aixerixa
Kirola - Herri kirolak
Idi probak.— Euzkadi, 1932-02-04 | Atxolin
Kultura - Dantza
Ezpatadantzariak.— Euzkadi, 1934-07-28 | Aixerixa
Politika - Hauteskundeak
Auteskundiak.— Euzkadi, 1931-03-26 | Aixerixa
Erlijioa - Jaiak
Animen eguna.— Euzkadi, 1932-11-09 | Aixerixa


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala