Cara al Sol egunero abesten zuten. Maistrak ez zien zigorrak ipintzen euskaraz egiteagatik. Donostiarra zen maistra. 18 urte ingururekin etorri eta bizitza guztia Sallobenten eman zuen. Apopilo kale-baserri batean.
Agurne: -Francon banderia atara, e, Nati, eta 'Cara al Sol' egunero.
Nati: -Egunero abesten gendun 'Cara al Sol' eguerdixan, eta goizian jun eta Aittiaren einda eskolan hasi.
Agurne: -Hori zan...
Nati: -Eta gero 'Cara al Sol' abestu ta etxerutz. Hori egunero.
-Zigorrik ipintzen zetsuen euskeraz eitte arren?
Nati: -Ez. Hori... Nik usten dot zer itten zabala.
Agurne: -Konprendidu. Berari in ezian...
Nati: -Bai. Giņala euskaldunak eta berari erderaz in bihar giņuala baiņa. Bai, hori ze itten zaban, bai, rekonozitzen zaban hori, bai. (...). Bai baiņa bera Donostittik etorri zan eta.
Agurne: -Ba pentsaizu, etxe baten egon zan haura..., apopillo egon zonan ba haura, ez?
Nati: -Klaro, haura etxe batera etorri zan eta hantxe pasau zittuan urte guztiak eta jubilau ta dana hantxe in zan.
Agurne: -Larogetamar urte arte, hantxe.
-Nati: -Ba haura igual etorriko zan...
Agurne: -Hemezortzzi urtekin.
Nati: -Orduan Magisterio ez zan izango gaurko bezelako... Baiņa bazeukazen bere... estudixuak, bazeukazen. Donostiatik hola etortzeko, pentsaizu.
-Eta zer egon zan, auzoko baserriren baten edo apopillo...
Nati: -Bueno, basarrixa ez zan, kale-basarrixa zan.
Agurne: -Baiņa aldatu be (gabe) leku baten denpora guztia.
Sallobente-Ermuaran auzoko Garagartza baserrian jaio zen. Umetatik baserrian lan egin beharra izan zuen. Gainera, bost ahizpa zirenez, etxeko eta soroko lanak edo abereen zainketa, euren artean banatu behar izaten zituzten lan guztiak. Auzoko eskolan ibili zen. Gero grabatzen ikasi zuen, eta Eibarko lantegi baterako jardun zuen lanean, grabatzen, damaskinatuak egiten. Ezkondu ostean, kalean jarri ziren bizitzen. Nati ahizparekin batera egin zitzaion elkarrizketa.
Agirretxiki (Agarre-Txiki) [baserriak / Azkue (San Roke)]
Antxusietabekoa [baserriak / Urruzuno]
Artetxe kalea [Kaleak eta plazak]
Bolatokiko parkea [Kaleak eta plazak]
Galburusoro [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Itzaingoa [baserriak / Altzola]
Leruntxiki [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Olazabal [baserriak / Sallobente-Ermuaran]
San Pedroko zubia [Zubiak]
Urkiola [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
—Eta zuk euskerazko eskolak emon zittuanian, aurretik ibilita zeozen euskeria erakusten? Planik edo libururik edo ezer bazeukatzuen edo?
—Ez, ez. Atzoegon nitzan ni, , eraņun egon nitzan Donostian eta zabaldu naban kajoi bat eta euskerazko zerak. Esaten naban: nik hau eman naban? Ze liburu ibilli naban? Eta honek danak nik erakutsi nittuan, nik honek danak?
—Zer zien? Orduan euskera baturik eta ez zegoen, ezta?
—Ez, baiņa "zu zara" eta "i aiz" eta. Ni hika sekula ez naiz ibili. "Hi haiz" eta, "hura da" eta "gu gara" eta "gu garenok", eta "gu joan giņan" eta. Hori danak neukazen, da-da-danak hantxe liburuan.
—Eta ze liburu jarraiketan zebein, bertako euskeria edo gipuzkuakua edo?
—Ez, hemengua. [...]
Joxe Odria, Foruen plazan egin zen dantza solteko
txapelketan parte hartu zuten beste batzuekin batera.
1946 urteko San Bartolome jaiak.
Nik betidanik izan dot zaletasuna panderua jotzeko. Eta irratixa entzunda asko ikasi naban. Ez nitzan jun sekula panderua jotzen ikastera. Nere kasa ikasi naban. Ama ona nakan, umiak zaintzen zidazen batzuetan, eta ni erromerixetara juten nitzan gizonarekin. Nik panderua jotzen naban, eta gizonak dantza egin.
Juliana Zubizarreta Gurrutxaga
Dantzan ikasi naban. Premixotan eta ibiltzen nitzan dantzan ni Maite Vallejo eta herriko beste lagunekin. Elgoibarko Udaletxeko plazan ere egitten zan, eta dozena bat pareja ateratzen giņan dantzan egittera.
Joxe Odria Osoro
Dantzan gitxi ikasi naban, pixka bat erromerixetan. Lehen musika soltia entzuten zan, trikitixa eta holakuak. Hori zan nik gogoko nauana.
Juan Lariz Garate
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
ARDURA, arduria: Cuidado, preocupaciķn, responsabilidad. Maalan, eleizako fatxadan, pelotan asko ein gendun guk. Ez zan autorik ibiltzen eta... Arratsalde guztian igual automobill bat ero, ez zauan horren ardurarikan. / Eta ezin eiņ izaten dogu lanikan. Ba, pixkat denporia pasatze aldera, zeozeren arduria eduki.
DIFERENTE, diferentia: Diferente. F/P alternantzia askotan gertatzen da hitz honetan. Kamionak eskuz kargatzen ziran danak, hartu, eta bun eta bun. Gaur eztago holakorikan. Gaur diperentia da.
GIZAJO, gizajua: Pobre hombre. Forma adierazgarria ere sarritan izaten du: gixajo, gixajua, gixagaixua. Eta gero, taxista bat topau genduan bidian, eta guardia zibillak, farolak eztakit zer zaukala ta, multia gizajuari.
KARU, karua: Garestia. Alperrik ipiņiko dozu karua, harekin negozio txikixa eingo dozu. / Karua ikuste(n) dot nik fubola, oso karua, eta diru asko estranjerora, gaiņera.
OHITTURA, ohitturia: Costumbre. Bueno, gehixotan ere jungo dittuk. Eta ohitturia, ba, kafia hartzia koadrillan.
TOPOLINO, topolinua: Botila txikiko garagardoari esaten zitzaion lehen. Gaur egun, ez.
Aurrerapena eman: Normalean ezezkoan: no animar a hacer algo. ĢBeste guztixak erromerixan, eta hi lanian beti, soiņujollia beti lanianģ, esate(n) zaban. Gure aitxa zan, guri ez zigun ematen aurrerapenik sekula (soiņua jotzen ikasteko).
Eutsi goixari!: Animoak emateko erabiltzen da.
Hurrik eman ere ez: Ezta gutxiago ere. Hala ere, galdu ein tzaban aurrian. Gero sakia hartu zaban pelota batekin, eta akabo. Ezin hurrik eman.
Lekutan egon: Urruti egon. Eske pentsau, Melillaraiņo jun in bihar da, e! Lekutan dago haura!
Telarik gabeko guardasolak baiņo okela gitxixago euki: Oso argal daudenengatik esateko.
