Elgoibarko ahotsak


ahotsak.eus

Josten ikasten Mendaron eta Elgoibarren

Bordatzen ikastera Mendarora joaten zen, mojetara. Hainbat joaten ziren Elgoibartik, trenez. Gero herrian jarraitu zuen ikasten.

-Gero ni juten nitzan josten ikastera, bordaketan ikastera. Ni hamasei urte nakazela juten nitzan Mendarora mojetara bordeketan ikistera, hamasei urtekin.

-Mendaroko monjekin?

-Mendaroko mojekin. Bordaketan han. Trenian juten giņan eta, hemen auzoko lagun bat eta bixok, eta beste kaleko batzuk ere bai. Atsaldia pasatzen genduan han. Bazkalduta gero, ordu batian trena hartu eta juten giņan. Eta gero ere hemendikan ere, herrixan ere ni josten ikisten ibilli nintzan gero ere.

Josefina Ulazia Etxeberria (1930)

Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.

Toponimia


Toponimoak

Altzolako zubia [Zubiak]

Arrateko ama [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Beoainerreka [Errekak]

Errotatxobekoa [baserriak / Aiastia (San Migel)]

Ipintza [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Landa [baserriak / Urruzuno]

Nafarmendi (Lapramendi) [baserriak / Azkue (San Roke)]

Sakoneta (Lauko) [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]

Uparitzagaberri [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

Zubimendi [baserriak / Sallobente-Ermuaran]

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA ELGOIBARREN


Dokumentuak


Sala de fiestas Gautxori

Trinitateetako umeen danborrada — 1975

Mikelen baserria

Urruzuno — 1999

Idatzia

Txitxilibakio — 1987-12

Lekukotza

elgoibar — Miren _Vallejo Arriaga Elgoibar (1923-2020)
Antzerkia egiten zuten batzokian

—Batzokixan ze zeukatzuen, dotriņia eta?

—Teatruak-eta eitten genduzen gero batzokixan. Bai.

—Kontxo. Umetan hori?

—Umetan, bastante ume. Nik beratzi urte neukazen, Eibarrera joan nitzan batzokira eszenarixo batera irakurtzera. "Eulia eta Txindurria". Ez naiz aiztutzen nik irakurri naban zer harekin Eibarren. Beratzi urte edo hola eukiko nittuan. "Eulia eta Txindurria" zan liburua, hauraxe irakurri naban eszenarixuan.

—Osea ke irakurtzen bakarrik.

—Irakurri bakarrik.

—Baiņa gero antzerkixak...

—Antzerkixak bai hementxe eitten genduzen, tablau bat ipini batzokixan eta... [...]

Elgoibartarren esanetan


Joxe Odria, Foruen plazan egin zen dantza solteko
txapelketan parte hartu zuten beste batzuekin batera.
1946 urteko San Bartolome jaiak.

Nik betidanik izan dot zaletasuna panderua jotzeko. Eta irratixa entzunda asko ikasi naban. Ez nitzan jun sekula panderua jotzen ikastera. Nere kasa ikasi naban. Ama ona nakan, umiak zaintzen zidazen batzuetan, eta ni erromerixetara juten nitzan gizonarekin. Nik panderua jotzen naban, eta gizonak dantza egin.

Juliana Zubizarreta Gurrutxaga

Dantzan ikasi naban. Premixotan eta ibiltzen nitzan dantzan ni Maite Vallejo eta herriko beste lagunekin. Elgoibarko Udaletxeko plazan ere egitten zan, eta dozena bat pareja ateratzen giņan dantzan egittera.

Joxe Odria Osoro

Dantzan gitxi ikasi naban, pixka bat erromerixetan. Lehen musika soltia entzuten zan, trikitixa eta holakuak. Hori zan nik gogoko nauana.

Juan Lariz Garate

Honi buruz


Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]

Atal bakoitzari buruzko informazioa:





Tresna honek atal guztietako testuetan bilatzen du.
Edozein berba zati idaztea aski da,
eta agerpen guztiak bistaratuko ditu.
“Toponimia” eta “Kronika zaharrak” atalek
bilatzaile berezia dute.

Hiztegia
(Elgoibarko euskara)


ARGIXA BOTA: DU aditza. Encender la luz.

DINDIRRI, dindirrixa: Moquera, moquillo. Sudurretik dindirrixa daixola dabil.

GIZUR-POLTSAS IZAN: Gezurti handia izan. Gizur-poltsas haiz.

KASIK: Ia. Arratekua? Ondo. Arratekua kasik hobeto (Euskadi Irratikua baiņo).

OINGOZ: Por ahora. Ez du tradiziorik gaur egun entzuten den momentuz-ek.

TRABES, trabesa: Apostua. Pelotan-eta egiten den apostua.

Esamoldeak
(Elgoibarko euskara)


Ahuntzak, beti mendira: Bakoitzak gustoko duen gauzetara jotzen duela adierazteko. Hori ere badok ba, e! Ahuntzak beti mendira egitten jok.

Beti prisaka, eta beti allegau ezinda: Beti korrika eta presaka dabiltzanei esaten zaie.

Gizur-poltsas izan: Gezurti handia izan. Gizur-poltsas haiz.

Jo eta fuego: Ikus Jo eta sua. Jo ta fuego a(r)i gaittuk oiņ ere lanian, al dan azkarren amaitziarren.

On egiņ: Aprovechar. Sentar bien. Daneri eztio on eitten. Neuri on eitten ditt. En kanbio, emaztiari hainbeste eztio eitten.

ELGOIBARKO KRONIKA ZAHARRAK


Gizartea - Irakaskuntza
Ikastola Umiak.— El Día, 1933-07-23 | Aixerixa
Kirola - Pilota
Kultura - Dantza
Poxpoliñak.— El Día, 1933-02-19 | Ixaka
Politika - Udala
Uri batzar berria.— El Día, 1931-05-12 | Euzko langile bat
Erlijioa - Kongregazioak
Loreak.— Euzkadi, 1932-05-15 | Aberri


elgoibarreraz.eus – Elgoibarko Udala
Kultur Etxea (Euskara Saila)
Kalebarren plaza 3, 1. solairua
20870 Elgoibar – Gipuzkoa
Tel.: 943 744366 – harremanetarako
elgoibarko udala