Gaztaina jaten zuten sarri afaritan. Asko gustatzen zaio egositako gaztaina. Porru-patatak ere jaten ziren gauean. Eguerdian babarruna txerriki apur batez. Garbantzua domeketan.
-Udazkenian gaztaiña asko jaten zan, ezta?
-Jaten genduan, egositta; azala kendu, egosi eta gozua izaten zan, neri gustatzen jatan.
-Afaritan jaten zenduen hori?
-Afaixan jaten genduan hori. Edo noiznahi igual, preparauta zauanian ba jan egosittako gaztaiñia.
-Zer zan garai hartan bazkai normala?
-Honbre ba, porru-patatak eta tortillia ta, "tortilla de patatas", ta oingo moduan... Ta berduria. Porru-patatak askotan gabian.
-Eta eguardixan?
-Eguardixan babia. Babagorrixa eta garbanzua.
-Garbantzua domeketn izango zan, ezta?
-Hori domekan.
Azkue bailarako San Roke baserrian jaio zen. Lau anai-arreba izan ziren. Ama etxekoa eta aita Azkoitiko Santa Kruz auzoko Zumeta baserritik etorritakoa zen. Maalako mojen eskolan ikasi eta gero, Mendaroko mojetan brodatzen ikasi zuen. Josten ordea, Elgoibarren ikasi zuen. 1948. urtean etxea erre zitzaien; etxegilea zen Josefinaren aitak berreraiki zuen baserria. Etxera ezkondu zen Josefina Jose Mari Zabaleta azkoitiarrarekin. Hiru seme-alaba dituzte.
Amaiur [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Arriaga [Baserri auzoak]
Berazeta [baserriak / Azkue (San Roke)]
Etxeberriako txabola [baserriak / Urruzuno]
Irazabaleta [baserriak / Urruzuno]
Larramendi [baserriak / Idotorbe (San Pedro)]
Oatxiki [baserriak / Aiastia (San Migel)]
Sallobente-Ermuaran [Baserri auzoak]
Urazandi [Kaleko auzoak]
Zuhaitzaetxea [baserriak / Altzola]
Gero handik etorri eta institutoan hasi nintzan. Eta institutotik deitu ninduten euskera emateko. Baiña oindik ez zan ofiziala eta nik dakaten lehenengo kontratua da hirurogeta... ez dakit, hamazazpian edo, “profesor de segunda lengua vernácula” edo holako zera bat jarrita, baiña “euskera” ez zan agertzen. Kontua da ikastolako gurasoak... edo lehenengo promozioa ikastolatik institutora joateko zorian zeudela eta institutoa 76an inauguratu zan. Eta lehenengo zuzendaria Tomas Uribetxeberria Eibarren eta hau zan Eibarko institutoko filiala edo auxiliarra edo. Eta hemen jarri zuten Enrike Larrañaga Elkorobarrutia– apaiz izandakoa, orduan apaiza zan, eta– horko zuzendari. [...]
Baserri auzoetako biztanle guzti-guztiak
auzoko baselizan egiten zen elizkizunera
joaten ziren igandero. Aiastia (San Migel), 1945 urtea.
Elgoibarrera etorri nitzanian igandero juten nitzan mezetara. Baiña gero, ume txikixak nittuanian, jai egunetan ezin nitzan jun mezetara goizeko zortzirak baiño lehenago. Ez nakan pertsona bat umiak zaintzen lagatzeko. Orduan konfesatzera juten nitzan, eta behiñ Don Severianori (oso «seberua» zan apaiz haura) esan nion igandietan ezin nitzala jun mezetara, baiña zapatuetan baietz, ahal nabala. Eta esan zidan zapatukuak ez zabala balixo, ehizera juten ziranentzako bakarrik balixo zabala. Eta hola, Don Severiano apaizarekin izandako esperientzixa pasau eta gero, erlijiuak zentzu haundixa galdu zaban neretzat.
Felisa Bergaretxe Ardanza
Gabonetan txarrixa hiltzen zan. Pozgarrixak izaten ziran egun harek, familixia alkartzen giñan. Poz haundixa egoten zan gurian. Txarrixa hildako jeneruak izaten ziran gurian bazkarixetan.
Sotera Zubiaurre Garitaonaindia
Urkiri basarrixan senide danak juntatzen giñan, ezkondu ziranak ere bai, andra edo gizonekin. Txarrixa hil berri egoten zan, ardi bat ere bai; eta hantxe jan eta edan eginda, su galanta egiñ, gero jokuan egin kartetan-edo, eta gero aspertzen giñanian... tira ba, ohera!.
Joxe Gurrutxaga Lizarralde
Lan hau Gotzon Garate bekaren II. deialdiaren bidez burutu da, Elgoibarko Udalaren babesean. Beka honen bigarren deialdiaren ikerketa gaia “Elgoibarko euskarazko ondarea gizarteratzeko egitasmoak edota euskarriak” izan da, eta Gotzon Barandiaran Arteagak aurkeztutako elgoibarreraz.eus lana izan da beka eskuratu duena. [informazio gehiago]
Atal bakoitzari buruzko informazioa:
AITTAGIÑARREBA, aittagiñarrebia: Suegro.
BERRI(T)Z: 1. Adlg.: Otra vez. Berriz egingo juagu kale bueltia. 2. Aurkaritza lokailua: Por otro lado, en cambio. Gero, berriz, soldau zazpi urte inguru, esate jok berak in dittuala gerratian.
ESTRAPERLO, estraperlua: Contrabando, estraperlo.
ITTULAN EGIÑ: DU aditza. Itaurrean egin, idien aurrean lan egin.
MANEJAU: 1. DU aditza. Lapurtu. 2. DA aditza. Arreglarse. Konpondu eta moldau ere bai. 3. DU aditza. Conducir. Ez, manejau neikian ero, eztakitx artietan karneta eukiko naban.
PUPU, pupua: Haur. Mina.
Aman semerik egon ez (zeozer egingo dabanik): Etxagok aman seme(r)ik neri musian irabaziko di(d)anik! Irabaziko dion inor ez dagoela adierazteko.
Burutik sano ez egon: Burua bere batean ez eduki. Ikus Ganbaratik sano ez egon.
Gosiak amorratzen egon: Oso gosetuta egon. Ikus Gosiak hil biharrian egon.
Kanpolarrosa, etxekardo. Kanpolarrosak direnei esan ohi zaie.
Pattal egon: Ondoezik egon.
